Sinüs taşikardisi, kalbin kendi doğal uyarı merkezinden (sinüs düğümü) kaynaklanan, dakikada 100 atımın üzerinde olan normalden daha hızlı kalp atışıdır. Çoğu zaman stres, ateş, kansızlık veya tiroid sorunlarına bağlıdır ve genellikle iyi huyludur.
Sinüs Taşikardisi Nedir?
Sinüs taşikardisi, kalbin normalden hızlı atması durumudur. Dakikada 100 atımın üzerinde olan düzenli kalp ritmini ifade eder. Bu durumda kalbin ritmi normaldir, sadece hızı artmıştır. Kalp elektriksel sinyalleri düzgün şekilde ileterek koordineli bir şekilde çalışmaya devam eder.
Normal şartlarda yetişkin bir insanın dinlenim kalp hızı dakikada 60-100 atım arasındadır. Sinüs taşikardisinde bu sayı 100’ü geçer ancak kalbin çalışma düzeni bozulmaz. Bu durum vücudun doğal bir tepkisi olabileceği gibi, altta yatan bir hastalığın belirtisi de olabilir.
Sinüs taşikardisi geçici veya sürekli olabilir. Egzersiz, heyecan, ateş gibi durumlarda gelişen geçici sinüs taşikardisi normaldir ve neden ortadan kalktığında kalp hızı da normale döner. Sürekli sinüs taşikardisi ise altta yatan bir sağlık problemi olduğunu gösterir ve araştırılması gerekir.
Sinüs Taşikardisi Belirtileri
Sinüs taşikardisinin belirtileri hastadan hastaya değişiklik gösterir. En yaygın belirti kalp çarpıntısı olup, hasta kalbinin hızlı attığını hisseder. Nefes darlığı, göğüste rahatsızlık hissi, baş dönmesi ve yorgunluk diğer sık görülen belirtilerdir.
Bazı hastalarda göğüs ağrısı, terleme, anksiyete ve huzursuzluk hissi ortaya çıkabilir. Şiddetli vakalarda bayılma, bilinç bulanıklığı ve şok belirtileri görülebilir. Altta yatan hastalığa bağlı olarak ateş, soluk soluğa kalma, ödem ve ciltte solgunluk gibi ek belirtiler eşlik edebilir.
Sinüs Taşikardisi Neden Olur?
Fizyolojik sinüs taşikardisi nedenleri arasında egzersiz, stres, anksiyete, heyecan, korku, ağrı ve sıcak hava yer alır. Bu durumlar vücudun normal tepkisi olup geçicidir. Patolojik sinüs taşikardisi nedenleri ise daha geniş bir yelpazede görülür ve ateş, dehidratasyon, anemi, hipertiroidi, hipoglisemi ve elektrolit dengesizlikleri en yaygın olanlarıdır.
Kalp hastalıkları arasında kalp yetmezliği, miyokardit, kalp kapak hastalıkları ve koroner arter hastalığı sinüs taşikardisine neden olabilir. İlaç kaynaklı nedenler bronkodilatörler, kafein, alkol, kokain, amfetamin ve bazı antidepresanları kapsar. Akciğer embolisi, sepsis, şok durumları ve malignite de önemli nedenler arasındadır.
Sinüs Taşikardisi Türleri
Sinüs taşikardisi nedenine göre sınıflandırılır. Fizyolojik sinüs taşikardisi normal durumlarda ortaya çıkar ve egzersiz, heyecan gibi geçici durumlarda görülür. Bu tür tamamen normaldir ve tedavi gerektirmez.
Patolojik sinüs taşikardisi hastalık durumlarında gelişir ve altta yatan nedene yönelik tedavi gerektirir. Uygunsuz sinüs taşikardisi ise nadir görülen bir durum olup, belirgin bir neden olmaksızın sürekli yüksek kalp hızı ile karakterizedir. Bu durumda dinlenim kalp hızı 100’ün üzerindedir ve günlük aktivitelerde aşırı kalp hızı artışı görülür, uyku sırasında kalp hızı normale döner. Uygunsuz sinüs taşikardisi genellikle genç kadınlarda daha sık görülür ve stres, fiziksel aktivite veya postural değişikliklerle belirgin şekilde artar. Postural ortostatik taşikardi sendromu (POTS) ayağa kalkma ile tetiklenen özel bir sinüs taşikardisi türüdür.
Sinüs Taşikardisi Tanısı
Sinüs taşikardisi tanısı elektrokardiyografi (EKG) ile konur ve düzenli P dalgaları ile normal QRS kompleksleri görülür ancak kalp hızı dakikada 100’ün üzerindedir. Holter monitorizasyonu 24 saat boyunca kalp ritmini kaydeder ve aralıklı sinüs taşikardi ataklarını tespit eder.
Kan tetkikleri tiroid fonksiyonları, hemoglobin düzeyi, elektrolit değerleri ve kan şekeri seviyelerini değerlendirir. Sinüs taşikardisi nedenini belirlemek için ekokardiyografi kalp yapı ve fonksiyonlarını inceler. İdrar analizi, göğüs röntgeni ve stress testi altta yatan nedenleri araştırmak için kullanılır. Olay monitörü sinüs taşikardisi semptomları sırasında ritim kaydı almada yararlıdır.
Sinüs Taşikardisi Tedavisi
Sinüs taşikardi tedavisi altta yatan nedene yöneliktir. Fizyolojik sinüs taşikardisinde tedavi gerekmez ve neden ortadan kalktığında kalp hızı normale döner. Dehidratasyon durumunda yeterli sıvı alımı, anemi varlığında demir tedavisi, hipertiroidi durumunda antitiroid ilaçlar sinüs taşikardisi tedavisinde kullanılır.
Semptomatik sinüs taşikardisi tedavisinde beta-blokerler kalp hızını yavaşlatır ve çarpıntıyı azaltır. Kalsiyum kanal blokerleri alternatif sinüs taşikardisi tedavisi olarak kullanılabilir. İlaç kaynaklı sinüs taşikardisinde sorumlu ilacın kesilmesi veya dozunun azaltılması gerekir. Bu yaklaşım belirtilerin geçmesine ve kalp hızının normale dönmesine yardımcı olur.
Yaşam tarzı değişiklikleri sinüs taşikardi tedavisinin temelidir. İlk olarak kafein kısıtlaması, sigara bırakma, alkol tüketiminin azaltılması önerilir. Stres yönetimi teknikleri, düzenli egzersiz ve yeterli uyku kalp sağlığına iyi gelir. Magnezyum ve potasyum açısından zengin beslenme elektrolit dengesini destekler.
Sinüs Taşikardisi Riskleri
Fizyolojik sinüs taşikardisi, egzersiz, heyecan, stres veya ateş gibi durumlarda gelişen ve vücudun normal bir tepkisi olan nabız artışıdır. Bu durum kalp sağlığı açısından risk oluşturmaz, geçicidir ve tedavi gerektirmez.
Buna karşın, patolojik veya uzun süreli sinüs taşikardisi, özellikle “uygunsuz sinüs taşikardisi” gibi nedenlerle kontrol altına alınmadığında bazı komplikasyonlara yol açabilir. Sürekli yüksek kalp hızı, kalp kasının uzun süreli aşırı çalışmasına neden olarak taşikardi kaynaklı kardiyomiyopati gelişme riskini artırabilir. Bu tablo kalp fonksiyonlarında azalma ve ilerleyen dönemde kalp yetmezliği ile sonuçlanabilir.
Uzamış taşikardi, kalp kasının oksijen ihtiyacını artırır. Koroner arter hastalığı bulunan kişilerde bu durum miyokard iskemisi (kalp kasına yetersiz kan akışı) riskini yükseltebilir. Ayrıca sinüs taşikardisi, zaman içinde atriyal fibrilasyon gibi daha ciddi ritim bozukluklarını tetikleyebilir.
Uygunsuz sinüs taşikardisinde, sürekli çarpıntı hissi, egzersiz intoleransı ve yorgunluk yaşam kalitesini belirgin şekilde bozabilir. Psikolojik açıdan ise bu durum anksiyete ve panik atak gelişimini kolaylaştırabilir. Uzun vadede tedavi edilmeyen olgularda iş gücü kaybı ve sosyal yaşamda kısıtlılık ortaya çıkabilir.
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Sinüs taşikardisine göğüs ağrısı, nefes darlığı, baş dönmesi, bayılma hissi veya bilinç bulanıklığı eşlik ediyorsa acil tıbbi yardım alınmalıdır. Dinlenim halinde sinüs taşikardisinin sürekli olması, egzersiz toleransında azalma ve günlük aktiviteleri engelleyen sinüs taşikardisi belirtileri doktor kontrolü gerektirir.
Altta yatan kalp hastalığı bulunan kişiler, diabetes hastaları ve tiroid problemi olanlar sinüs taşikardisi durumunda daha dikkatli olmalıdır. İlaç kullanımı sonrası başlayan sinüs taşikardisi, ateşle birlikte olan taşikardi ve tekrarlayan bayılma nöbetleri durumlarında mutlaka kardiyoloji kontrolünden geçirilmelidir. Erken tanı ve uygun tedavi komplikasyonları önler.
Sık Sorulan Sorular
Sinüs taşikardisi tehlikeli midir?
Çoğu durumda sinüs taşikardisi zararsızdır ve vücudun normal bir tepkisidir. Ancak sürekli yüksek kalp hızı altta yatan bir hastalığın işareti olabilir ve değerlendirilmelidir.
Sinüs taşikardisi kalıcı mıdır?
Genellikle geçici bir durumdur ve altta yatan neden ortadan kalktığında normale döner. Uygunsuz sinüs taşikardisinde ise tedavi gerekebilir.
Hangi yiyecek ve içeceklerden kaçınmalıyım?
Kafein içeren kahve, çay, enerji içecekleri, çikolata ve bazı gazlı içeceklerden kaçınmalısınız. Alkol ve nikotin de kalp hızını artırır.
Egzersiz yapabilir miyim?
Ani yoğun egzersizlerden kaçının ve belirtiler çıkarsa durun.
Sinüs taşikardisi gebelikte normal midir?
Gebelik sırasında kalp hızının artması normaldir çünkü kan volümü artar. Ancak aşırı artış durumunda doktor kontrolü gerekir.
Stres sinüs taşikardisine neden olur mu?
Evet, stres ve anksiyete en yaygın sinüs taşikardisi nedenlerindendir. Stres yönetimi belirtileri azaltabilir.
Hangi ilaçlar sinüs taşikardisine neden olabilir?
Astım ilaçları, dekonjesan ilaçlar, bazı antidepresanlar ve tiroid ilaçları sinüs taşikardisine neden olabilir.
Sinüs taşikardisi uykuyu etkiler mi?
Evet, özellikle gece yaşanan çarpıntı uyku kalitesini düşürebilir. Yatmadan önce kafein almamak ve rahatlatıcı aktiviteler yapmak yardımcı olur.
Referans: Sinüs taşikardisi
