Kalp pili kalbin elektriksel sistemini desteklemek amacıyla cilt altına yerleştirilen tıbbi bir cihazdır. Kalp ritminin yavaşladığı ya da düzensiz hale geldiği durumlarda, bu cihaz kalbe düzenli uyarılar göndererek ritmin normale dönmesini sağlar. Kalp pili sürekli çalışan bir cihaz değildir. Kalbin doğal ritmi yeterliyse devreye girmez.
- Kalp Pili Nedir?
- Kalp Pili Nasıl Çalışır?
- Kalp Pili Ne Zaman Takılır?
- Kalp Pili Nasıl Takılır?
- Kalp Pili Takılan Hastalar Nelere Dikkat Etmelidir?
- Kalp Pili Türleri Nelerdir?
- Kalp Pili Takılmasının Riskleri Var mı?
- Kalp Pili Takılmazsa Ne Olur?
- Kalp Pili Kontrolleri Nasıl Yapılır?
- Kalp Pili Hakkında Sık Sorulan Sorular
- İstanbul Kalp Pili
Kalp Pili Nedir?
Kalp pili, kalbin normalden çok yavaş attığı veya atışlar arasında düzensizlik olduğunda devreye girerek kalbin düzenli çalışmasını sağlayan küçük bir elektronik cihazdır. Genellikle köprücük kemiğinin altına yerleştirilir ve kalp atışlarını düzenleyen elektriksel sisteme destek olur. Kalp ritmi bozulduğunda vücuda yeterince kan gitmeyebilir, bu da halsizlik, baş dönmesi, bayılma gibi şikayetlere neden olabilir. Kalp pili bu sorunları önler ve hastanın yaşam kalitesini artırır.
Kalp pili iki temel bileşenden oluşur:
- Jeneratör (Pil ünitesi): Kalp pilinin asıl gövdesidir. İçinde batarya ve elektronik devreler bulunur. Kalbin ritmini sürekli olarak izler ve gerektiğinde elektriksel impuls üretir. Yaklaşık 4-5 cm çapında, 0.5-1 cm kalınlığında olan bu ünite genellikle 20–30 gram ağırlığındadır.
- Elektrotlar (Kablolar): Kalp pilinden çıkan ince, yumuşak tellerdir. Bu teller damar yolu kullanılarak kalbin içine yönlendirilir ve kalbin sağ kulakçığına, sağ karıncığına veya her ikisine birden yerleştirilir. Elektrotlar, jeneratörle kalp arasında elektriksel iletişimi sağlar. Aynı zamanda kalbin doğal elektriksel aktivitesini de algılayarak pilin ne zaman çalışması gerektiğini belirler.
Kalp Pili Nasıl Çalışır?
Kalp pili, kalbin elektriksel aktivitesini sürekli izleyen ve gerektiğinde uyarı veren bir kontrol sistemine sahiptir. Kalp yeterli hızda çalışıyorsa pili devre dışı kalır. Ancak kalp ritmi yavaşladığında ya da bir atım geciktiğinde cihaz bunu algılar ve kalbin kasılması için bir elektriksel uyarı (sinyal) üretir.
Bu uyarı pilin şok verme özelliği yoksa hasta tarafından hissedilmez ve tamamen fizyolojik bir şekilde kalbin çalışmasını destekler. Pilin çalışma şekli programlanabilir. Sadece gerektiğinde devreye giren modellerin yanı sıra düzenli uyarı veren sabit sistemler de mevcuttur. Yeni nesil cihazlar kalbin aktivitesine göre kendilerini ayarlayabilmekte, hatta hastanın günlük hareket düzeyine göre uyarı sıklığını otomatik olarak değiştirebilmektedir.
Kalp Pili Ne Zaman Takılır?
Kalp pili, kalbin doğal ritmi yaşamla bağdaşmayacak kadar yavaşladığında veya elektriksel uyarılar düzgün şekilde iletilemediğinde takılır. En sık uygulama nedeni, bradikardi adı verilen kalp hızının yavaşlamasıdır. Bu durum, yaşa bağlı olarak gelişebileceği gibi kalp hastalıkları, geçirilmiş kalp ameliyatları veya bazı ilaçlara bağlı olarak da ortaya çıkabilir.
Kalp ritmindeki ciddi yavaşlamalar genellikle baş dönmesi, bayılma, halsizlik gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bazı hastalarda kalbin bir süre durakladığı hissi oluşabilir; bu durum çoğu zaman çarpıntı olmadan, ani bir boşluk hissi şeklinde fark edilir. Özellikle tam atriyoventriküler blok (AV blok) gibi ritim iletiminin tamamen durduğu hastalarda kalp pili hayat kurtarıcıdır. Kalp yetmezliği olan ve kalp odacıkları uyumlu çalışmayan hastalarda CRT adı verilen özel tip kalp pilleri takılabilir. CRT cihazı kalbin daha verimli çalışmasını sağlar.
Kalp Pili Nasıl Takılır?
Kalp pili takılması, genellikle lokal anestezi altında yapılan küçük bir cerrahi işlemdir. Göğsün üst kısmında, köprücük kemiği altına yaklaşık 4-5 cm’lik bir kesi yapılarak jeneratör yerleştirilir. Ardından, ince elektrot kabloları damar yoluyla kalp odacıklarına ulaştırılır ve uygun noktalara sabitlenir.
İşlem süresi ortalama 45-60 dakika kadardır ve hasta çoğu zaman aynı gün ya da ertesi gün taburcu edilebilir. Takılan pil tipi, hastalığın türüne ve kalbin hangi odacıklarının desteklenmesi gerektiğine göre değişir. Girişim sonrası hastanın göğüs bölgesi bandajla kapatılır ve ilk günlerde dinlenmesi önerilir.
Kalp Pili Takılan Hastalar Nelere Dikkat Etmelidir?
Kalp pili olan hastalar, güçlü manyetik alanlar, metal dedektörleri ve yüksek voltajlı elektronik cihazlar (örneğin, MRI makineleri veya endüstriyel kaynak ekipmanları) kalp pilinin işleyişini etkileyebilir, bu nedenle bu tür ortamlardan uzak durulmalıdır. Günlük hayatta cep telefonu gibi cihazlar genellikle sorun çıkarmaz, ancak telefonun kalp pili bölgesinden en az 15-20 cm uzakta tutulması önerilir.
Egzersiz konusunda doktorun onayı önemlidir. Genellikle yürüme veya hafif tempolu aktiviteler güvenlidir, fakat ağır kaldırma veya temas sporları risk taşıyabilir. İlaç kullanımı da doktor tarafından düzenlenmelidir, çünkü bazı ilaçlar kalp ritmini etkileyebilir ve pilin performansını değiştirebilir. Rutin kontroller asla aksatılmamalıdır. Bu ziyaretlerde cihazın batarya ömrü, elektrotların durumu ve genel işlevselliği kontrol edilir.
Ayrıca, kalp pili taşıyan hastalar, cihazla ilgili bir kimlik kartı taşımalı ve acil durumlarda sağlık ekiplerine bunu bildirmelidir.
Kalp Pili Türleri Nelerdir?
Kalp pilleri, hastanın durumuna göre farklı türlerde tasarlanmıştır. Tek odacıklı piller, kalbin yalnızca bir odacığını (genellikle sağ karıncığı) düzenler ve basit ritim sorunlarında etkilidir. Çift odacıklı piller, hem kulakçığı hem karıncığı koordine ederek daha karmaşık ritim bozukluklarını giderir. Üç odacıklı (Biventriküler veya CRT) piller ise kalp yetmezliğinde kullanılır ve kalbin daha güçlü kasılmasını sağlar. Ayrıca ICD (implantable cardioverter defibrillator) adı verilen, şok verme özelliğine sahip cihazlar da mevcuttur. Hangi türün uygun olduğu, klinik değerlendirme ile belirlenir.
Kalp Pili Takılmasının Riskleri Var mı?
Her cerrahi işlemde olduğu gibi kalp pili takılmasında da enfeksiyon, kanama, pil yerleşiminde sorunlar veya elektrotların yerinden çıkması gibi riskler mevcuttur. Ancak bu komplikasyonlar nadiren görülür.
Kalp Pili Takılmazsa Ne Olur?
Kalp pili takılması önerilen hastalarda cihaz takılmazsa, hastalar sık bayılma atakları yaşayabilir, aşırı yorgunluk ve halsizlik hissedebilir, egzersiz kapasitelerinde belirgin azalma görülebilir. Kalp yetmezliği olan hastalarda hastalığın kötüleşmesi söz konusu olabilir. En ciddi risk ise ani kalp durması ve ölüm riskidir. Bu sonuçların şiddeti, altta yatan kalp sorununa bağlıdır. Bazı durumlarda semptomlar hafif seyredebilirken, ciddi kalp bloğu gibi durumlarda kalp pili takılmaması hayati risk oluşturabilir. Doktor tarafından kalp pili önerildiğinde, bu tavsiyeyi dikkate almak önemlidir.
Kalp Pili Kontrolleri Nasıl Yapılır?
Kalp pili kontrolleri, cihazın doğru çalıştığından emin olmak ve batarya durumunu izlemek için düzenli aralıklarla yapılır. Bu kontroller genellikle altı ayda bir şeklindedir. Kontrol sırasında pil, özel programlayıcı cihazlarla okunur ve gerekirse yeniden ayarlanabilir.
Yeni nesil bazı cihazlar uzaktan takip sistemleri ile evden izlenebilir. Bu sistem sayesinde hasta pil merkezine gitmeden cihaz verileri doktorlara iletilebilir. Anormal durumlar, ritim sorunları veya batarya azalması gibi kritik bilgiler erkenden fark edilir.
Kalp Pili Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kalp pili kalbi güçlendirir mi?
Kalp pili doğrudan kalp kasını güçlendirmez, ancak kalbin düzenli ve yeterli hızda atmasını sağlar. Bazı özel kalp pilleri (örneğin CRT cihazları) ise kalbin pompalama gücünü artırmak için tasarlanmıştır.
Kalp pili ömrü ne kadardır?
Kalp pili ömrü genellikle 8 ile 15 yıl arasında değişir. Bu süre, pilin modeline, hastanın kalp ritmi ihtiyacına, pilin ne sıklıkla ve hangi güçte uyarı gönderdiğine bağlı olarak değişebilir. Örneğin, kalp pili sadece ara sıra devreye giriyorsa daha uzun ömürlü olabilirken, sürekli aktif çalışan pillerde batarya daha erken bitebilir.
Kalp pili tamamen bitmeden önce aylar öncesinden uyarı verir. Düzenli takiplerde bu sinyaller cihaz tarafından kaydedilir ve değerlendirilir. Bu sayede pil değişimi planlı bir şekilde, acil duruma gerek kalmadan yapılabilir.
Yeni nesil kalp pilleri, enerji tasarrufu sağlayan yazılımları ve gelişmiş teknolojileri sayesinde daha uzun ömürlü olabilmektedir. Ayrıca bazı modellerde uzaktan izleme imkanı da bulunduğu için pil durumu anlık olarak takip edilebilir.
Pil bitiminde tüm cihaz değil, sadece jeneratör (batarya) değiştirilir. Kalbe bağlı kablolar (elektrotlar) genellikle yerinde bırakılır. Bu işlem, ilk takılan cihaza göre daha kısa süren ve daha basit bir müdahaledir.
Kalp pili ameliyatı riskli mi?
Kalp pili takılması genellikle basit ve güvenli bir işlemdir. Kalp pili ameliyatı büyük bir cerrahi müdahale değildir. Çoğu zaman lokal anestezi altında, göğüs bölgesine küçük bir kesi yapılarak gerçekleştirilir. Deneyimli bir ekip tarafından yapıldığında komplikasyon riski yok denecek kadar azdır.
Ameliyatsız kalp pili nasıl takılır?
Bazı kalp pilleri, göğüste kesi yapılmadan, kasıktaki bir damardan girilerek kalbin içine yerleştirilir. Bu küçük cihaz “kablosuz kalp pili” olarak bilinir. İşlem sırasında hasta tamamen uyutulmaz; genellikle sadece bölgesel uyuşturma yapılır. Çünkü kesi ya da dikiş gerekmez. Bu yöntem sayesinde iyileşme süreci daha hızlı ve konforlu olur.
Kalp pili takılan hasta kalp krizi geçirir mi?
Kalp pili, kalp ritmini düzenlemek için takılır, kalp krizini engellemez ya da doğrudan kalp kriziyle ilgili değildir. Yani kalp pili olan bir kişi de kalp krizi geçirebilir. Kalp krizi, kalp damarlarının tıkanmasıyla oluşan bir durumdur. Bu nedenle kalp pili takılmış olsa bile, tansiyon, kolesterol, şeker gibi risk faktörlerinin kontrol altında tutulması ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının sürdürülmesi önemlidir.
Kalp pili yaşam süresini uzatır mı?
Evet, kalp pili bazı ritim bozukluklarını düzelterek hem yaşam süresini uzatabilir hem de günlük hayatın daha rahat geçmesini sağlayabilir. Özellikle kalbin duraklayacak kadar yavaşladığı durumlarda, kalp pili hayati riskleri önler. Ancak unutulmamalıdır ki, kalp pili altta yatan hastalığı iyileştirmez, sadece onun etkilerini kontrol altına alır ve kalbin düzenli çalışmasına yardımcı olur.
Beslenme nasıl olmalı?
Kalp pili olan hastaların özel bir diyet uygulaması gerekmez, ancak kalp sağlığını koruyan beslenme alışkanlıkları önemlidir. Tuz ve doymuş yağ oranı düşük, sebze-meyve ve tam tahıl açısından zengin bir beslenme tarzı tercih edilmelidir. Aşırı kafein ve enerji içeceklerinden kaçınılması da ritim açısından faydalıdır.
Nabız kaç olursa kalp pili gerekir?
Kalp pili takılması için kesin bir nabız sınırı yoktur. Burada esas önemli olan, nabız düşüklüğünün kişide herhangi bir şikayete yol açıp açmadığı ve kalpte blokaj olup olmadığıdır. Değerlendirme yapılması gerekir.
Kalp pili takılırken hasta uyutulur mu?
Kalp pili takılırken genellikle hasta tamamen uyutulmaz. İşlem, lokal anestezi ile yapılır, yani sadece pilin yerleştirileceği bölge uyuşturulur. Hasta işlem boyunca uyanıktır ama ağrı ya da acı hissetmez. Bazı durumlarda, hasta kendini daha rahat hissetsin diye hafif bir sakinleştirici de verilebilir. Genel anestezi (tam uyutma) ise nadiren, özel durumlarda tercih edilir.
Kalp pilleri çalıştığında hissedilir mi?
Genellikle kalp pili çalışırken hissedilmez. Sadece şok özellikli pillerde (ICD), ciddi bir ritim bozukluğunda şok verildiği anda hissedilebilir.
Kalp pili kaç yaşına kadar takılır?
Kalp pili takılmasında yaş sınırı yoktur. Gerekli görüldüğü sürece her yaşta kalp pili takılabilir. Bu işlem, çoğunlukla ileri yaşlarda kalp ritminin yavaşlamasıyla ortaya çıkan sorunları düzeltmek için yapılır. Ancak doğuştan gelen ritim bozuklukları genç yaşta olanlara kalp pili takılmasını gerektirebilir.
Kalp pili biterse ne olur?
Kalp pili tamamen bitmeden önce cihaz uyarılar verir. Bu süreçte düzenli kontroller yapılır ve pil yenisiyle değiştirilir. Pil bitmeden önce doktorunuz gereken müdahaleyi planlayacaktır, bu nedenle paniğe gerek yoktur.
Kalp pili ile MR çektirilir mi?
Bazı yeni nesil kalp pilleri, MR uyumlu olarak tasarlanmıştır. Ancak cihazın uyumluluğu mutlaka doktor tarafından kontrol edilmeli ve manyetik rezonans görüntüleme buna göre planlanmalıdır.
Genç yaşta kalp pili takılır mı?
Genç yaşta da kalp pili takılabilir. Kalbin çok yavaş atmasına neden olan doğumsal ritim bozuklukları, kalp bloğu gibi elektriksel iletim sorunları veya bazı nadir hastalıklar, genç bireylerde kalp pili ihtiyacı doğurabilir. Kalp pilinin amacı yaşı değil, ritim probleminin ciddiyetini dikkate alarak kalbin sağlıklı şekilde çalışmasını sağlamaktır. Bu sayede genç hastalar da aktif bir yaşam sürdürebilir.
Kalp pili olan kişiler araç kullanabilir mi?
Normal kalp pili olan kişiler (şok kalp pilleri hariç) baş dönmesi veya bayılma yaşamadıkları takdirde bir veya iki haftalık bir süreden sonra araç kullanabilirler. Şok kalp pilleri için çeşitli kısıtlamalar vardır. İlk aylarda şok riski daha yüksek olduğu için 6 ay boyunca kişisel araç kullanımı kısıtlanır. Ticari araç kullanımı uygun değildir.
Kalp pili cinsel yaşamı etkiler mi?
Kalp pili (pacemaker) takılması, çoğu hasta için hayat kalitesini artıran, çarpıntı, bayılma veya ciddi ritim bozukluklarına bağlı şikayetleri ortadan kaldıran bir tedavidir. Pek çok hasta kalp pili takıldıktan sonra cinsel yaşamlarının zarar göreceğinden veya bu konuda kısıtlamalar olacağından endişe eder. Ancak bu endişe çoğu zaman yersizdir.
Gerçekte, kalp pili olan hastaların büyük çoğunluğu normal bir cinsel yaşam sürdürebilir. Kalp pilinin varlığı cinsel ilişki sırasında doğrudan bir engel oluşturmaz. Hatta, kalp pili takıldıktan sonra kendini daha enerjik hisseden pek çok kişi, cinsel yaşamda da olumlu bir değişim fark eder.
Cinsel aktivite, kalp için orta düzeyde fiziksel bir efor sayılır. Kalp pili, kalbin yavaşlamasını ya da durmasını engelleyen bir cihaz olduğu için bu eforu güvenli hale getirir. Yapılan bilimsel çalışmalar, kalp pili implantasyonu sonrası hastaların çoğunun cinsel aktiviteye güvenle dönebildiğini göstermektedir.
Özellikle bradikardi (kalbin yavaş çalışması), kalp bloğu veya geçici bilinç kaybı (senkop) gibi durumlar nedeniyle kalp pili takılan hastalarda, pil bu sorunları giderdiği için cinsel aktivite sırasında ortaya çıkabilecek baş dönmesi, halsizlik veya bayılma riski de büyük ölçüde ortadan kalkar.
Kalp pili takıldıktan sonraki ilk 4-6 hafta boyunca kol hareketlerine ve cilt altındaki cihazın yerleşimine dikkat etmek gerekir. Bu dönemde aşırı kol hareketlerinden ve aşırı fiziksel zorlanmadan kaçınılması önerilir.
Cinsel yaşamın psikolojik yönü de önemlidir. Pil takıldıktan sonra bazı hastalarda “acaba kalbime zarar verir mi?” kaygısı olabilir. Bu tür endişelerin çoğu yersizdir ve doktorla konuşularak netleştirilebilir.
Kalp pili cinsel ilişki sırasında bozulmaz, zarar görmez veya “şok” vermez (şoklama ICD cihazlarında söz konusudur, kalp pilinde değil). Dolayısıyla cihazın zarar göreceği ya da eşe zarar vereceği gibi bir durum söz konusu değildir.
İstanbul Kalp Pili
İstanbul’da kalp pili tedavisi için detaylı değerlendirme, doğru tanı ve kişiye özel tedavi planlaması büyük önem taşır. Kalp ritim bozuklukları, bayılma atakları veya kalp atımında yavaşlama gibi şikayetleriniz varsa, kalp pili gerekliliği açısından Prof. Dr. Taylan Akgün’den randevu alarak kapsamlı bir değerlendirme yaptırabilirsiniz.
Prof. Dr. Taylan Akgün, İstanbul’da kalp pilleriyle ilgili tanı, tedavi ve takip süreçlerini bilimsel kılavuzlar doğrultusunda yürüten bir kardiyoloji uzmanıdır. Kalp pili takılması gereken durumlarda ya da mevcut pil kontrollerinizde, size en uygun yaklaşımı belirlemek için randevu alabilirsiniz.
Referans: Pacemakers
