Sağlık Hesaplaması

Vücut Kitle İndeksi (VKİ – Boy Kilo Endeksi) Hesaplama

Vücut kitle indeksi hesaplaması veya diğer bir ifadeyle boy kilo endeksi hesaplaması, kilonuzun boyunuza oranını hesaplayarak vücut kompozisyonunuzu değerlendirir. Bu hesaplama, kilonuzun sağlıklı bir aralıkta olup olmadığını anlamanıza yardımcı olur ve zayıf, normal, fazla kilolu ya da obez kategorilerinden hangisine girdiğinizi gösterir. Vücut kitle indeksi, kilonuzu (kg) boyunuzun karesine (m²) bölerek bulunur: VKİ = Kilo / (Boy x Boy).

• 18.5’in altı: Zayıf – Bu grupta olanlar, yetersiz beslenme veya sağlık sorunları riski taşıyabilir.
• 18.5-24.9 arası: Normal kilolu – Sağlıklı kilo aralığı; kalp hastalığı veya diyabet riski genellikle düşüktür.
• 25-29.9 arası: Fazla kilolu – Bu kişilerde kilo kaynaklı sağlık sorunları başlama riski artabilir.
• 30 ve üzeri: Obez – Diyabet, hipertansiyon ve eklem problemleri gibi ciddi riskler taşır.

Boy kilo endeksi genel bir rehberdir, ancak kas kütlesi fazla olan sporcularda veya yaşlılarda yanıltıcı olabilir. Bu yüzden tam bir sağlık analizi için doktorunuzla birlikte kan testleri, bel çevresi ölçümü gibi ek değerlendirmeler yapılmalıdır.

İnsülin Direnci Hesaplama (HOMA-IR)

HOMA-IR veya insülin direnci hesaplaması, vücudunuzun insüline ne kadar duyarlı olduğunu ölçen bir yöntemdir. İnsülin, kan şekerini düzenleyen bir hormondur; direnç geliştiğinde hücreler bu hormona iyi yanıt vermez ve şeker hastalığı riski artar. HOMA-IR, açlık kan şekeri ve insülin değerlerinizle hesaplanır: HOMA-IR = Açlık İnsülin (μU/mL) x Açlık Kan Şekeri (mg/dL) / 405

HOMA-IR değerlendirmesi:

• 2.5’in altı: Normal – İnsülin duyarlılığı sağlıklı seviyede.
• 2.5-5 arası: Orta düzey insülin direnci – Risk başlıyor; yaşam tarzı değişiklikleri önerilir.
• 5’in üzeri: Yüksek insülin direnci – Diyabet veya metabolik sendrom riski yüksek.

Test için: 8-12 saat aç kaldıktan sonra sabah kan verirsiniz. Hem açlık kan şekeri (mg/dL) hem de insülin seviyesi (μU/mL) ölçülür.

İnsülin direnci; obezite, tip 2 diyabet, polikistik over sendromu veya karaciğer yağlanması gibi sorunların habercisi olabilir. Tedavi için dengeli beslenme (rafine şekeri azaltma), düzenli egzersiz ve bazen ilaç kullanımı gerekebilir. Doktor takibi şarttır.

10 Yıllık Kalp Krizi Riski Hesaplama (ASCVD)

Kalp krizi hesaplama aracı, önümüzdeki 10 yılda kalp krizi veya inme geçirme ihtimalinizi hesaplar. Bu hesaplama, damar sertliği (ateroskleroz) kaynaklı kardiyovasküler sorunları öngörmek için kullanılır. Yaş, cinsiyet, kolesterol seviyeleri, tansiyon ve yaşam tarzı gibi faktörler dikkate alınır.

Bu hesaplama şu faktörleri dikkate alır:

• Yaş ve cinsiyet
• Toplam kolesterol ve HDL kolesterol değerleri
• Sistolik kan basıncı
• Hipertansiyon tedavisi
• Diyabet varlığı
• Sigara kullanımı

Risk kategorileri:

• %5’in altı: Düşük risk
• %5-7.4: Sınırda risk
• %7.5-19.9: Orta risk
• %20 ve üzeri: Yüksek risk

Bu hesaplama 40-79 yaş arası kişilerde daha güvenilirdir. Sonuca göre yaşam tarzı değişiklikleri ve gerekirse ilaç tedavisi planlanır. Risk faktörlerinin kontrolü ve düzenli sağlık kontrolleri önemlidir.

Sağlıklı Yaşam İndeksi Hesaplama

Sağlıklı yaşam indeksi hesaplaması, günlük alışkanlıklarınızın genel sağlığınıza etkisini ölçer. Su tüketimi, fiziksel aktivite seviyesi, uyku düzeni, beslenme alışkanlıkları (fast food mu, sebze-meyve mi?), sigara/alkol kullanımı ve stresle başa çıkma becerileriniz analiz edilir. Örneğin, günde 2 litre su içmek, haftada 150 dakika egzersiz yapmak ve 7-8 saat uyumak puanınızı yükseltir. Bu skor, hangi alanlarda iyileşme yapmanız gerektiğini gösterir ve daha enerjik bir yaşam için rehber olur.

Metabolik Yaş Hesaplama

Metabolik yaş hesaplaması, vücudunuzun biyolojik performansını gerçek yaşınızla kıyaslar. Boy, kilo, bel çevresi, kan basıncı, kan şekeri ve bazen kolesterol gibi ölçümlerle hesaplanır. Örneğin, 40 yaşındaysanız ama metabolik yaşınız 50 çıkarsa, vücudunuz yaşınızdan daha hızlı yaşlanıyor demektir. Bu hesaplama, kilo verme, şekeri kontrol etme veya kas kütlesini artırma gibi hedefler belirlemenize yardımcı olur. Düzenli takip, ilerlemenizi görmenizi sağlar.

Uyku Kalitesi İndeksi Hesaplama

Uyku kalitesi hesaplama, uykunuzun sağlığınızı ne kadar desteklediğini değerlendirir. Uyku süresi (ideal 7-9 saat), uykuya dalma hızı (15-20 dakika normaldir), gece uyanma sıklığı ve sabah nasıl hissettiğiniz gibi unsurlar incelenir. Mesela, sık uyanıyorsanız veya yorgun kalkıyorsanız skorunuz düşer. Daha iyi uyku için kafeini azaltma, düzenli uyku saati belirleme veya rahat bir yatak gibi öneriler sunar.

Düzenli Takip ve Değerlendirmenin Önemi

Her bir hesaplamayı düzenli aralıklarla kullanmanız, sağlık durumunuzdaki değişimleri takip etmenize ve iyileşmeleri gözlemlemenize yardımcı olur.

Sağlıklı bir yaşam için ilk adım, mevcut durumunuzu doğru değerlendirmektir. Hesaplayıcılar ile sağlığınızın farklı yönlerini değerlendirerek, daha sağlıklı bir yaşam için atmanız gereken adımları belirleyebilirsiniz.

Sonuçları İyileştirmek İçin Genel Öneriler:

• Haftada en az 150 dakika yürüyüş, koşu veya yüzme.
• İşlenmiş gıdaları azaltın, sebze, meyve ve tam tahıl tercih edin.
• Her gece 7-8 saat kaliteli uyku hedefleyin.
• Meditasyon, nefes egzersizleri veya hobiyle stresi azaltın.
• Yılda bir genel check-up yaptırın.
• Sigara ve fazla alkolden uzak durun.

Önemli Not: Bu hesaplamalar genel bir bakış sunar, ancak kesin tanı veya tedavi yerine geçmez. Sonuçlarınızı bir doktorla paylaşarak size özel bir plan oluşturun. Her bireyin sağlık ihtiyaçları farklıdır; profesyonel görüş şarttır.

Referans: ASCVD, BMI, HOMA-IR