Küçük Tansiyon Neden Yükselir? Nasıl Düşürülür?

Küçük tansiyon nedir?

Küçük tansiyon, kan basıncının ikinci sayısıdır ve kalbin gevşediği (dinlendiği) sıradaki damar içi basıncı gösterir. Tıpta buna diyastolik tansiyon denir. Normal aralığı 60-80 mmHg’dir. 60 mmHg’nin altına düşmesi durumunda organlara yeterli kan akışı sağlanamayabilir. 90 mmHg’nin üzerindeki değerler ise damar duvarına sürekli yüksek basınç uygulayarak kalp ve damar sağlığını tehdit edebilir.

Kalp atarken iki farklı basınç oluşur: Kalbin kasıldığı anda büyük tansiyon (sistolik), gevşediği anda ise küçük tansiyon (diyastolik) ölçülür. Küçük tansiyon düştüğünde özellikle beyin, kalp ve böbrek gibi hayati organlar yeterince oksijenlenemez. Bu da çeşitli belirtilere yol açar. Yükseldiğinde ise damar sisteminde uzun vadede hasar oluşabilir ve kalbin yükü artar.

Küçük tansiyon neden yükselir?

Küçük tansiyonun yüksek olması, damarların kalp gevşeme halindeyken bile fazla direnç göstermesi anlamına gelir. Bu durum genellikle damar sertliği (ateroskleroz), yaşlanma, böbrek hastalıkları veya hormon dengesizlikleriyle ilişkilidir. Vücutta sıvı tutulumu, aşırı tuz tüketimi ve bazı tansiyon ilaçlarının yetersiz etkisi de küçük tansiyonun yükselmesine yol açabilir.

Stres, uykusuzluk ve sigara gibi yaşam tarzı faktörleri de damar sistemini olumsuz etkileyerek bu basıncın artmasına katkıda bulunabilir. Bazı kişilerde küçük tansiyon yükselirken büyük tansiyon normal sınırlarda kalabilir; bu durumda kalp, dinlenme anında bile zorlanabilir.

Küçük tansiyon neden düşer?

Küçük tansiyonun düşmesi, kalbin gevşeme anında damarlar içinde yeterli basıncın sağlanamadığı anlamına gelir. Bu durum ani sıvı kaybı (aşırı terleme, ishal, kusma), kan kaybı, aşırı ısıya maruz kalma ya da uzun süreli açlık gibi nedenlerle gelişebilir. Ayrıca bazı tansiyon ilaçları, kalp hastalıkları, tiroid sorunları ya da sinir sistemi hastalıkları da küçük tansiyonun düşmesine yol açabilir. Özellikle yaşlı bireylerde ani pozisyon değişiklikleri (otururken ayağa kalkmak gibi) tansiyonun düşmesine ve baş dönmesine neden olabilir.

Küçük tansiyon kaç olursa tehlikeli?

Genel olarak küçük tansiyonun 60 mmHg’nin altına düşmesi ya da 90 mmHg’nin üzerine çıkması dikkatle izlenmesi gereken bir durumdur. Ancak her bireyin tolere edebileceği tansiyon seviyesi farklıdır. Örneğin, 55 mmHg küçük tansiyonu olan bir kişi şikayet yaşamıyorsa bu değer o birey için normal kabul edilebilir.

Öte yandan, 90 mmHg üzerinde seyreden diyastolik basınç uzun vadede kalp kasını zorlayabilir ve damar yapısına zarar verebilir. Özellikle eşlik eden şikayetler varsa (baş ağrısı, çarpıntı, baş dönmesi gibi), bu durumun önemi artar.

Küçük tansiyon nasıl düşürülür?

Küçük tansiyonun düşürülmesi için tuz tüketiminin azaltılması, kilo kontrolü, düzenli uyku, haftada en az 5 gün yapılan 30 dakikalık yürüyüş gibi düzenli egzersizler, stresin azaltılması ve sigara ile alkol gibi damar sağlığını olumsuz etkileyen alışkanlıklardan uzak durulması gerekir. Potasyum, magnezyum ve omega-3 yönünden zengin sebzeler, meyveler ve balık gibi besinlerin düzenli tüketimi de tansiyon kontrolüne katkı sağlar. Hekim tarafından önerilen tansiyon ilaçları ise düzenli ve doğru şekilde kullanılmalıdır.

Küçük tansiyon nasıl yükselir?

Küçük tansiyonu yükseltmek için öncelikle yeterli sıvı alımı sağlanmalı ve özellikle su tüketimi artırılmalıdır. Ani kalkışlardan kaçınmak, ayakta uzun süre hareketsiz kalmamak ve düzenli, dengeli öğünlerle beslenmek önemlidir. Tuz içeriği çok yüksek olmamak kaydıyla, gıdalarda bir miktar tuz artışı tansiyonun yükselmesine yardımcı olabilir. Gerekli durumlarda doktor tarafından önerilen ilaç tedavileri de küçük tansiyonu yükseltmek için kullanılabilir. Altta yatan neden tiroit yetmezliği, hormonal bozukluklar veya kalp rahatsızlıkları gibi durumlar ise, bu sorunların tedavisiyle birlikte tansiyon da normale dönebilir.

Küçük tansiyon yüksekliği belirtileri nelerdir?

Küçük tansiyon yüksekliğinde belirtiler çoğu zaman fark edilmez. Ancak bazı kişilerde baş ağrısı, ense sertliği, çarpıntı, burun kanaması ve göğüste basınç hissi olabilir. Gözlerde kararma, huzursuzluk veya yorgunluk gibi genel belirtiler de zaman zaman görülebilir.

Yüksek tansiyon uzun vadede sessizce ilerleyerek damar duvarlarına zarar verebilir. Bu nedenle belirti olmasa bile düzenli takip önemlidir.

Küçük tansiyon düşüklüğü belirtileri nelerdir?

Küçük tansiyonun düşmesi, beyne ve organlara yeterli kan gitmemesi anlamına geldiğinden bazı belirgin belirtiler ortaya çıkabilir. En sık görülenler baş dönmesi, göz kararması, bayılma hissi ve yorgunluktur.

Bazı kişilerde sersemlik, konsantrasyon güçlüğü, mide bulantısı veya soğuk terleme gibi belirtiler de gelişebilir. Tansiyon düşüklüğü özellikle ayakta uzun süre durulduğunda ya da ani hareketlerde daha belirgin hale gelebilir.

Küçük tansiyon ne zaman takip edilmelidir?

Küçük tansiyon değerleri, rutin tansiyon ölçümleri sırasında mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle sürekli düşük ya da yüksek ölçülen değerler varsa, bu durumun tekrarlanıp tekrarlanmadığı takip edilmelidir.

Evde tansiyon takibi yapılırken her zaman aynı cihaz ve benzer şartlarda ölçüm yapılması önerilir. Bu değerler bir süre kaydedilerek genel gidişat daha sağlıklı değerlendirilebilir.

Sık sorulan sorular

Küçük tansiyon 50 olursa ne olur?

50 mmHg’nin altındaki küçük tansiyon, bazı bireylerde baş dönmesi, halsizlik, bayılma gibi belirtilere yol açabilir. Bu durumda kan akışı yeterli olmayabilir ve tıbbi değerlendirme gerekir.

Küçük tansiyon yüksek ama büyük tansiyon normalse ne anlama gelir?

Bu durum, damarların kalp gevşeme anında da dirençli kaldığını gösterir. Kronik hipertansiyonun erken evresi ya da damar sertliğinin bir belirtisi olabilir.

Küçük tansiyonu yükseltmek için ne içilir?

Su tüketimi, tuzlu ayran, limonlu su gibi sıvılar geçici rahatlama sağlayabilir. Ancak sürekli düşük seyreden tansiyon varsa altında yatan neden araştırılmalıdır.

Küçük tansiyon yaşla birlikte değişir mi?

Evet, yaş ilerledikçe damar sertliği arttığı için küçük tansiyon genellikle bir miktar yükselme eğilimindedir. Ancak bu her zaman hastalık anlamına gelmez; bireysel değerlendirme yapılmalıdır.

Küçük tansiyon tehlikeli mi?

Hem çok düşük hem de çok yüksek küçük tansiyon değerleri uzun vadede organlara zarar verebilir. Bu nedenle düzenli izlem önemlidir.

Tansiyona hangi bölüm/doktor bakar?

Tansiyon hastalıklarıyla en sık ilgilenen bölüm kardiyolojidir. Özellikle yüksek tansiyon (hipertansiyon) kalp ve damar sistemini doğrudan etkilediği için, bu alandaki değerlendirme ve tedavi kardiyoloji uzmanları tarafından yapılır. Kardiyologlar, büyük ve küçük tansiyon değerlerini ayrı ayrı değerlendirerek, kalp-damar hastalıklarına bağlı riskleri belirler ve hastaya özel bir tedavi planı oluşturur.

Küçük tansiyonun (diyastolik basınç) normalden düşük ya da yüksek seyretmesi de, kalp debisi, damar direnci ve dolaşım sistemiyle ilgili olabileceğinden, kardiyoloji uzmanlarının takibi önemlidir. Gerektiğinde hastalığın nedenine yönelik ileri tetkikler (ekokardiyografi, EKG, ritim holter, böbrek fonksiyon testleri vb.) yine bu birim tarafından yapılır.

Hipertansiyon (Yüksek tansiyon) yazısı

Referans: DBP