Kalp Çarpıntısı Neden Olur? Kalp Çarpıntısına Ne İyi Gelir?

Kalp çarpıntısı kendi kalp atışınızı fark ettiğiniz ve rahatsız edici şekilde hissettiğiniz bir durumudur. Normal şartlarda kalp attığında fark etmezsiniz ancak çeşitli faktörlerin etkisiyle güçlü, hızlı veya düzensiz hissedebilirsiniz. En yaygın nedenleri stres, anksiyete (kaygı), kafein, sigara, alkol, tiroidin fazla çalışması (hipertiroidi) ve ritim bozukluklarıdır. Çarpıntıya eşlik eden göğüs ağrısı, nefes darlığı, baş dönmesi ve bayılma ciddi durumları işaret edebilir. Çoğu kalp çarpıntısı zararsızdır ancak bazı durumlarda ciddi kalp hastalıklarının belirtisi olabilir.

Kalp Çarpıntısı Nedir?

Kalp çarpıntısı, kalp atışlarınızı normalden farklı ve belirgin şekilde hissetmenizdir. Kalp çarpıntısı yaşadığınızda aklınıza gelen ilk soru genellikle “Bu normal bir çarpıntı mı, yoksa tehlikeli bir durum mu?” olur. Çarpıntıları ayırt etmenize yardımcı olacak temel ipuçları vardır.

Zararsız çarpıntılar genellikle belirli tetikleyicilerle ortaya çıkar ve kısa sürer. Aşırı kafein tüketimi, heyecan, korku, öfke veya kaygı durumlarında yaşanan çarpıntılar bu gruba girer. Bu çarpıntılar birkaç dakika sürer, yavaş yavaş başlar ve tetikleyici faktör ortadan kalktığında kendiliğinden geçer. Kalbinizin hızlandığını hissedersiniz, ancak ritim düzenlidir.

Ritim bozukluklarına bağlı çarpıntılar ise farklıdır. Dinlenme halinde aniden başlayabilir, yine aniden sona erebilir. Kalp atışları düzensizleşebilir veya ritimde kesintiler olabilir. Kalbim “atladı” veya “durdu” hissi yaşayabilirsiniz. Bazen çarpıntı tek başına, bazen de göğüs ağrısı, nefes darlığı, baş dönmesi veya bayılma ile birlikte olabilir. Kalp hastalığına bağlı çarpıntılar genellikle eşlik eden diğer belirtilerle birlikte olur.

Çarpıntıların büyük çoğunluğu tehlikeli değildir ve yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınabilir. Ancak şüphe durumunda, mutlaka bir uzmana danışmak en doğru adımdır.

Kalp Çarpıntısı Belirtileri Nelerdir?

Kalp çarpıntısının belirtileri kişiden kişiye değişkenlik gösterir ve farklı şekillerde deneyimlenebilir.

• Hızlı kalp atışı hissi en sık karşılaştığınız belirtidir. Kalbinizin normalden çok daha hızlı attığını, bunu göğsünüzde, boynunuzda veya bileğinizdeki nabızda hissedebilirsiniz.
• Düzensiz atış hissi kalbinizin normal ritmini kaybetmesi durumudur. Örneğin, atriyal fibrilasyon adı verilen ritim bozukluğunda kalp atışları tamamen düzensiz olur.
• Atış kaçırma hissi erken gelen kalp atışlarından sonra oluşan duraklama durumudur. “Kalp durdu”, “bir vuruş kayboldu” şeklinde hissedersiniz. Bu histen hemen sonra genellikle daha güçlü bir atış gelir. Ekstrasistoller bu hisse neden olur.
• Kalbinizin normalden daha yavaş atması da çarpıntı hissine yol açabilir. Bu duruma bradikardi denir ve halsizlik, baş dönmesi veya bayılma gibi şikayetler de eşlik edebilir.
• Boyun ve boğaz bölgesinde nabız hissi çarpıntının kendine özgü bulgularındandır. Boyun damarlarınızda kan akışını fark edersiniz. “Boğazımda nabız atıyor” veya “damarlarım kabarıyor” şeklinde tanımlarsınız.
• Göğüs bölgesinde rahatsızlık çarpıntı ile birlikte gelişebilir. Göğsünüzde hafif sıkışma, basınç veya gerginlik hissi yaşayabilirsiniz.
• Soluk almada zorluk özellikle hızlı çarpıntılarda görülür. Kalbinizin hızlı çalışması oksijen ihtiyacınızı artırır ve “nefes alamıyorum” hissi yaşayabilirsiniz.
• Baş dönmesi ve güçsüzlük yaşayabilirsiniz. Kalp ritimindeki değişimler kan dolaşımını etkileyebilir. Hafif sersemleme, güçsüzlük veya “ayaklarım tutmuyor” hissi gelişebilir.
• Terleme ve sıcaklık hissi sinir sistemi tepkisi nedeniyle ortaya çıkar. Soğuk terlemeler, yüzde kızarma veya ani sıcaklık basmaları yaşayabilirsiniz.
• Endişe ve korku hisleri çarpıntının psikolojik boyutunu oluşturur. Kalbin farklı çarpması sizde endişe uyandırır ve “bir şey olacak” düşüncesi gelişebilir.

Kalp Çarpıntısı Neden Olur?

Kalp çarpıntısının nedenleri kalp kaynaklı ve kalp dışı faktörler olarak iki grupta incelenir. En sık görülen nedenler ise genellikle psikolojik ve yaşam tarzına bağlı faktörlerdir. Stres, anksiyete, korku, panik atak, aşırı kafein tüketimi, sigara ve alkol kullanımı, yoğun egzersiz kalp çarpıntısına yol açabilir. Heyecan ve öfke gibi duygusal dalgalanmalar ve hormonal değişiklikler de çarpıntıyı tetikleyebilir.

Aritmi olarak bilinen ritim bozuklukları en sık karşılaşılan kalp kaynaklı çarpıntı nedenidir. Ayrıca koroner arter hastalığı, kalp kapak hastalıkları ve kalp yetmezliği gibi yapısal kalp hastalıkları da kalp çarpıntısına sebep olabilir. Aşırı aktif tiroid (hipertiroidi), ateşli hastalıklar ve kansızlık (anemi) gibi altta yatan tıbbi durumlar da çarpıntının diğer önemli nedenleri arasındadır.

İlaçlar ve madde kullanımı da çarpıntıya neden olabilir. Astım ilaçları, soğuk algınlığı preparatları, kilo verme hapları ve enerji içecekleri çarpıntı yapabilir. Uyuşturucu madde kullanımı tehlikeli ritim bozukluklarına yol açabilir. Bazı antidepresan ilaçlar da yan etki olarak çarpıntıya neden olabilir.

Kalp çarpıntısı nedenleri:

• Kahve, çay, enerji içecekleri gibi yüksek kafein içeren içecekler çarpıntının en yaygın nedenlerindendir. Günde üç fincan kahveden fazlası hassas kişilerde belirgin şekilde çarpıntıya neden olabilir.
• Sigara ve tütün ürünlerinde bulunan nikotin maddesi kalp hızını hızlandırır ve çarpıntıya yol açabilir.
• Alkol tüketimi de özellikle fazla miktarda alındığında kalp ritmini bozar ve çarpıntı hissi yaratır.
• Yoğun stres, heyecan, korku, öfke gibi duygusal durumlar çarpıntının güçlü tetikleyicilerindendir. Bu durumlar vücudunuzda adrenalin salgılanmasına neden olur. Bu hormon kalp hızını artırır ve güçlü çarpıntı hissi yaratır.
• Anksiyete ve panik atak durumları özellikle belirgin çarpıntıya yol açar. Bu durumlarda kalp atışları o kadar güçlü hissedilir ki kişi “kalbim duracak” endişesi yaşayabilir.
• Ateşli hastalıklarda vücut sıcaklığındaki her derece artış kalp hızını 10-15 atım hızlandırır.
• Kansızlık durumunda kalp daha hızlı çalışarak oksijen ihtiyacını karşılamaya çalışır ve çarpıntı yapabilir.
• Tiroid bezinin aşırı çalışması hipertiroidizm kalp hızında belirgin artışa neden olur. Bu durumdaki hastalar sürekli çarpıntı hissi yaşayabilir.
• Astım ilaçlarından soğuk algınlığı damlalarına, antidepresanlardan ağrı kesicilere kadar birçok ilaç çarpıntı yan etkisi gösterebilir.
• Kalp ve damar hastalıkları daha ciddi çarpıntı nedenlerindendir. Kalp ritim bozuklukları, kalp kapak hastalıkları, koroner arter hastalığı gibi durumlar çarpıntıya neden olabilir. Bu durumlarda çarpıntı genellikle diğer belirtilerle birlikte görülür.
• Adet dönemleri, gebelik, menopoz gibi dönemlerde hormon dalgalanmaları çarpıntı hissi yaratabilir.

Ara Ara Kalp Çarpıntısı Neden Olur?

Ara ara hissettiğiniz kalp çarpıntısı çoğu zaman zararsızdır. Kafeinli içecekler, stres, uykusuzluk, açlık, yoğun egzersiz, yorgunluk ya da tiroid hormonlarının fazla çalışması gibi durumlar bu tür çarpıntılara yol açabilir. Kansızlık ve bazı ilaçlar da ara ara kalp atışlarını hızlandırabilir. Ancak altta yatan ritim bozuklukları (örneğin atriyal fibrilasyon veya SVT) bu şikayetlerin nedeni olabilir. Belirgin bir sebep yokken çarpıntı hissediyorsanız, EKG veya ritim takibi (Holter) ile değerlendirme yapılması önemlidir.

Yatınca Başlayan Kalp Çarpıntısı Neden Olur?

Yatınca başlayan kalp çarpıntısı sizi endişelendirebilir, ancak her zaman kalple ilgili ciddi bir soruna işaret etmez. Yatay pozisyona geçtiğinizde kalbe daha fazla kan yönelmesi, kısa süreli bir baskıya neden olarak çarpıntı hissini artırabilir. Özellikle gece fark edilen çarpıntılar, ekstrasistol (erken atım), reflü, tiroid hastalıkları, kansızlık, uykusuzluk, hormonal değişiklikler, gece tansiyon dalgalanmaları ya da kaygı gibi birçok nedenle ortaya çıkabilir. Ayrıca vagus siniri, iç organlarla kalp arasındaki iletişimi sağlayan bir sinirdir. Uykuya geçerken bu sinirin uyarılması da çarpıntıyı tetikleyebilir.

Genç Yaşta Kalp Çarpıntısı Neden Olur?

Genç yaşta görülen kalp çarpıntıları çoğunlukla stres, anksiyete, kafeinli içecekler gibi geçici etkenlerden kaynaklanır. Özellikle sınav stresi, aşırı çay-kahve tüketimi, uykusuzluk, yoğun egzersiz ya da heyecan gibi durumlar çarpıntıyı tetikleyebilir. Ancak kansızlık, tiroid hormon bozuklukları veya doğuştan gelen ritim sorunları (örneğin Wolff-Parkinson-White sendromu, uzun QT sendromu ya da Brugada sendromu) da çarpıntıya yol açabilir. Eğer çarpıntıya baş dönmesi, göğüs ağrısı ya da bayılma hissi eşlik ediyorsa, mutlaka bir kalp muayenesi olmalısınız. Ailede ani kalp ölümü öyküsü olan kişiler için bu değerlendirme daha da önemlidir.

Kalp Çarpıntısının Nedeni Nasıl Anlaşılır?

Çarpıntınızın nedenini anlamak için önce sizden ayrıntılı bir öykü alınır. Çarpıntınızın ne zaman başladığı, ne kadar sürdüğü, hangi durumlarda ortaya çıktığı ve beraberinde başka belirtiler olup olmadığı gibi bilgiler tanı koymada çok önemlidir.

Daha sonra fizik muayeneniz yapılır ve EKG çekilir. Ancak EKG sadece o anda çarpıntınız varsa ritmi gösterebilir. Çarpıntınız ataklar halinde geliyorsa, 24 saatlik veya 7 günlük ritim holteri takılarak günlük yaşamınızdaki kalp ritminiz kaydedilir.

Bazı durumlarda kalbinizin yapısını incelemek için ekokardiyografi yapılabilir. Daha nadiren, tilt testi ya da efor testii gibi ek testler de istenebilir.

Bu testlerin hepsinin herkeste yapılması gerekmez. Sizin durumunuza ve doktorunuzun değerlendirmesine göre hangileri gerektiği belirlenir.

Kalp Çarpıntısı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedaviniz, çarpıntınızın nedenine göre planlanır. Eğer çarpıntınız fizyolojik nedenlerden kaynaklanıyorsa; yaşam tarzınızı düzenlemeniz, stresi azaltmanız, kafein ve sigaradan uzak durmanız genellikle yeterli olur.

Çarpıntınız kansızlık, tiroid bozukluğu gibi başka hastalıklara bağlıysa, öncelikle bu altta yatan sorunların tedavisi yapılır.

Eğer sizde bir ritim bozukluğu saptanmışsa, bu durumda ilaç tedavisi, elektrofizyolojik çalışma veya bazı durumlarda kateter ablasyonu gibi girişimsel yöntemler gündeme gelebilir. Atriyal fibrilasyon gibi bazı ritim bozukluklarında ise, kalpte pıhtı oluşumunu önlemek amacıyla kan sulandırıcı ilaçlar kullanmanız gerekebilir.

Kalp Çarpıntısına Ne İyi Gelir? Nasıl Geçer?

Günlük yaşamda bazı önlemler çarpıntıyı azaltabilir. Yeterli uyumak, stresten uzak durmak, düzenli egzersiz yapmak ve sigara/kafeinden kaçınmak çarpıntıları geçirebilir. Çarpıntı hissedildiğinde derin nefes alıp vermek, kısa süreli dinlenmek veya su içmek çarpıntıya iyi gelebilir.

• Derin ve yavaş nefes alma sinir sisteminizi sakinleştirir ve çarpıntıya iyi gelir. Dört saniye nefes alın, dört saniye tutun, sekiz saniye yavaşça verin. Bu döngüyü beş on dakika sürdürün.
• Karın nefesi almak kalp hızınızı yavaşlatır ve gevşemenizi sağlar. Elinizi karnınıza koyup nefes aldığınızda karnınızın yükseldiğini hissedin.
• Soğuk uygulama vagus sinirini uyararak kalp atışlarını yavaşlatabilir. Yüzünüze soğuk su çarpın veya boynunuza soğuk kompres yapın.
• Bacaklarınızı hafifçe yukarı kaldırmak gibi pozisyon değişiklikleri dolaşımı düzenler.
• Valsalva manevrası SVT gibi hızı ritimlerde kalp hızını düşürebilir. Burnunuzu kapalı tutarak derin nefes veriyormuş gibi 10–15 saniye boyunca nefesinizi itin.
• Rahatlama yöntemleri stres kaynaklı çarpıntıyı azaltır. Kas gevşetme egzersizleri, nefes egzersizleri tekniklerini deneyin.
• Kafein, enerji içecekleri, sigara, stres gibi tetikleyici faktörlerden uzaklaşmak çarpıntıyı durdurmada önemlidir.
• Sessiz, serin bir ortama geçin, dar kıyafetleri gevşetin ve pencereyi açarak temiz hava alın. Çevresel düzenlemeler kalp atışınızı daha az hissetmenize yardımcı olur.
• Yeterli sıvı alımı dehidratasyon kaynaklı çarpıntıları önler. Gün içinde düzenli ve yeterli miktarda su için, çok soğuk içeceklerden kaçının.
• Yavaş yürüyüş ve esneme egzersizleri kas gerginliğini azaltır. Hafif hareket bazı durumlarda kalp ritmini dengeleyebilir.
• Potasyum ve magnezyum içeren besinler (muz, avokado, ıspanak), elektrolit dengesini destekler.
• Düzenli uyku, vücudun stresle başa çıkmasına yardımcı olur.
• Bazı bitkisel çaylar ve doğal ürünler sakinleştirici etki gösterebilir. (melisa çayı, papatya çayı, ıhlamur çayı gibi).

Sıkça Sorulan Sorular

Psikolojik kalp çarpıntısı neden olur?

Psikolojik nedenlere bağlı kalp çarpıntısı, genellikle stres, kaygı, panik atak veya yoğun duygusal durumlar sırasında ortaya çıkar. Heyecan, korku ya da endişe gibi duygular, vücudunuzda adrenalin salınımını artırır. Bu hormon da kalp atışlarınızı hızlandırır ve çarpıntı hissine yol açar.

Bazı dönemlerde, özellikle hayatınızda yoğun stres yaşadığınızda veya kaygı düzeyiniz arttığında, kalbinizin atışlarını daha güçlü ve hızlı hissedebilirsiniz. Çevresel uyaranlar azaldığında (örneğin gece yatarken) bu his daha da belirgin hale gelebilir.

Hangi eksiklikler çarpıntıya neden olur?

Kalp çarpıntısı çeşitli mineral ve vitamin eksikliklerinden kaynaklanabilir. Bunlar arasında magnezyum, potasyum, demir eksikliği, B12 vitamini ve D vitamini sayılabilir.

Kalbin boğazda atması hissinin nedenleri nelerdir?

Özellikle zayıf kişilerde, boyun bölgesindeki şah damarlarının çarpıntıyla birlikte daha belirgin hale gelmesi sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu genellikle stres, anksiyete, aşırı kafein tüketimi gibi yaşam tarzı faktörlerinden kaynaklanabilir. Bunun dışında, kalp ritim bozuklukları, tiroid sorunları, tansiyon değişiklikleri gibi tıbbi durumlar da kalbin boğazda atması hissine yol açabilir. Reflü, anemi gibi rahatsızlıklar veya bazı ilaçların yan etkileri de bu tür belirtilere neden olabilir.

Eğer bu his sıkça tekrar ediyorsa veya baş dönmesi, göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi daha ciddi belirtilerle birlikte görülüyorsa, bir kardiyoloji muayenesi yapılması önemlidir. Bu tür durumların doğru bir şekilde değerlendirilmesi, altta yatan potansiyel sağlık sorunlarının tespiti için gereklidir.

Kalp çarpıntısı yapan ritim bozuklukları nelerdir?

Çarpıntı hissine neden olan kalp ritim bozuklukları şunlardır:

• Supraventriküler Taşikardiler (AVNRT, AVRT, AT, nodal taşikardi)
• Atriyal ekstrasistol ya da
• Atriyal erken vuru (AES yada AEA da denir)
• Atriyal fibrilasyon
• Atriyal Flutter
• VES ya da ventriküler ekstrasistol, ventriküler erken vuru
• Ventriküler taşikardi
• Nabız düşüklükleri (yavaş ama güçlü kalp atışları nedeniyle çarpıntı hissine neden olur)

Psikolojik kalp çarpıntısı nasıl ayırt edilir?

Psikolojik çarpıntılar genellikle belirli tetikleyicilerle (örneğin, stresli durumlar) ortaya çıkar ve anksiyete belirtileriyle (terleme, titreme) birlikte görülebilir. Bu tür çarpıntılar, gevşeme teknikleri veya derin nefes alma gibi yöntemlerle hafifletilebilir. Ayrıca, düzenli meditasyon, yoga veya stres yönetimi egzersizleri de psikolojik çarpıntıyı kontrol altına almada etkili olabilir.

Kalp çarpıntısı tehlikeli mi?

Eğer kalple ilgili bilinen bir rahatsızlığınız varsa, örneğin daha önce kalp krizi geçirdiyseniz, kalbinizde büyüme ya da genişleme varsa, kalp kapaklarınızda ciddi bir sorun bulunuyorsa ya da kalp pili taşıyorsanız, hissedilen her çarpıntı önemlidir ve mutlaka dikkatle değerlendirilmelidir. Bu durumda çarpıntılar bazen tehlikeli ritim bozukluklarını tetikleyebilir.

Referans: Palpitation