Kalp çarpıntısı ve taşikardi, sık karıştırılan ancak birbirinden farklı iki durumdur. Çarpıntı, kişinin kalbinin atışlarını fark etmesi veya hissetmesi olarak tanımlanır ve tamamen öznel bir belirtidir. Kişi, kalbinin normalden hızlı, güçlü veya düzensiz attığını hissedebilir. Önemli bir nokta, kalp hızı normal sınırlarda olsa bile çarpıntı hissinin ortaya çıkabilmesidir. Örneğin, stres, kaygı veya aşırı kafein tüketimi gibi durumlarda, normal kalp hızında bile çarpıntı hissedilebilir.
Taşikardi ise tıbbi bir tanı olup, kalp atım hızının dakikada 100’ün üzerine çıkması durumudur. Bu durum nesnel olarak ölçülebilir ve EKG veya nabız ölçümü ile tespit edilebilir. İlginç olan, kişi taşikardisinin farkında olmayabilir veya herhangi bir çarpıntı hissetmeyebilir. Yani her taşikardi çarpıntıya, her çarpıntı da taşikardiye neden olmaz.
Bu iki durumun ayırt edilmesinde bazı önemli noktalar vardır. Çarpıntı bir semptom olarak değerlendirilirken, taşikardi bir bulgudur. Çarpıntının tespiti için hastanın ifadesi yeterliyken, taşikardi için mutlaka ölçüm gerekir. Kalp hızı açısından bakıldığında, çarpıntı normal kalp hızında da görülebilirken, taşikardide kalp hızı mutlaka dakikada 100’ün üzerinde olmalıdır.
Her iki durum da çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Stres, anksiyete, fiziksel aktivite, bazı ilaçlar, kalp hastalıkları ve tiroid bezi problemleri bunlardan bazılarıdır. Süreklilik gösteren veya günlük yaşamı etkileyen durumlarda tıbbi değerlendirme gereklidir. Değerlendirmede detaylı bir öykü alınır, fizik muayene yapılır, EKG çekilir ve gerekirse Holter monitörizasyonu, kan testleri gibi ileri tetkikler uygulanır. Özellikle kalp hastalığı olan kişilerde ani başlangıçlı ve uzun süreli çarpıntı önemlidir.
Kalp Çarpıntısı Nedir?
Kalp çarpıntısı, kalbin normalden hızlı, düzensiz veya belirgin bir şekilde atması hissidir ve genellikle kişide rahatsızlık hissi uyandıran bir durumu tanımlar. Bu his, genellikle göğüste, boyunda veya boğazda çırpınma, vurma, hızlanma ya da düzensizlik şeklinde algılanabilir.
Kalp çarpıntısı, hem basit günlük yaşam streslerinden hem de altta yatan ciddi kalp hastalıklarından kaynaklanabilir. Çoğu durumda, altta yatan bir neden olmadığında, tetikleyicilerden kaçınmak çarpıntı ataklarını önlemeye yardımcı olabilir. Ancak, altta yatan bir neden varsa (örn: ritim bozukluğu gibi), çarpıntı ani başlıyorsa veya sık sık tekrar ediyorsa, yaşam kalitesini oldukça bozabilir ve tehlikeli durumlara sebebiyet verebilir. Bu tür kalp çarpıntısının mutlaka değerlendirilmesi gerekir.
Kalp Çarpıntısı Belirtileri Nelerdir?
Kalp çarpıntısı belirtileri, genellikle göğüste çırpınma, çarpma veya yarış hissi şeklinde ifade edilir. Bu durum, kalbin bir atımı atladığı, çok hızlı attığı veya düzensiz attığı şeklinde hissedilebilir. Ayrıca, çarpıntıya şu belirtiler de eşlik edebilir:
Göğüs ağrısı ya da rahatsızlığı
Baş dönmesi veya sersemlik
Nefes darlığı
- Yorgunluk
Anksiyete veya panik
Terleme
Bayılma (şiddetli vakalarda)
Ara ara görülen ve yalnızca birkaç saniye süren çarpıntıların genellikle değerlendirilmesi gerekmez. Göğüs ağrısı, nefes darlığı ve bayılma ile birlikte görülen kalp çarpıntısı, potansiyel olarak tehlikeli olabilir ve acil müdahale gerektirebilir. Çarpıntının süresi ve sıklığı da önemlidir; 30 dakikadan uzun süren, sık tekrarlayan veya günlük yaşamı etkileyen çarpıntılar mutlaka değerlendirilmelidir.
Ayrıca, bilinen bir kalp hastalığı olan kişilerde çarpıntı belirtileri özel bir dikkat gerektirir. Bu tür belirtiler, altta yatan ciddi bir kalp sorununun göstergesi olabilir ve hızlı bir şekilde tıbbi yardım alınması önemlidir.
Kalp Çarpıntısı Neden Olur?
Kalp çarpıntısı, farklı nedenlerden kaynaklanabilen ve zaman zaman ciddi hastalıkların belirtisi olabilen yaygın bir şikayettir. Stres, kaygı, aşırı kafein tüketimi veya fiziksel yorgunluk gibi günlük hayatın bir parçası olan durumlar çarpıntıyı tetikleyebilir. Bunun yanı sıra, hipertansiyon, tiroid bozuklukları ve kalp ritim bozuklukları gibi tıbbi nedenler de çarpıntıya yol açabilir. Çarpıntı sık sık tekrar ediyorsa ya da rahatsız edici boyutlara ulaşıyorsa, bir doktora başvurulması önemlidir.
Kalp çarpıntısı nedenleri şunlar olabilir:
- Stres ve anksiyete
- Aşırı kafein, alkol, sigara veya uyuşturucu kullanımı
- Yoğun fiziksel aktivite veya yorgunluk
- Dehidrasyon (susuz kalma)
- Hormonal değişiklikler (hamilelik, menopoz, adet döngüsü)
- Tiroid Bozuklukları (özellikle aşırı aktif tiroid)
- Kansızlık (anemi)
- Elektrolit dengesizlikleri (sodyum, potasyum, magnezyum gibi minerallerin eksikliği)
- Kalp hastalıkları (koroner arter hastalığı, kalp kapak hastalıkları, ritim bozuklukları)
- Bazı ilaçların yan etkileri
- Genetik faktörler
- Yüksek tansiyon ve diyabet
Kalp Çarpıntısı Nedeni Nasıl Anlaşılır?
Doktorunuz, çarpıntı şikayetinizle ilgili bir ön tanıya ulaşmak için sizi dinleyerek ifadelerinizi değerlendirecektir. Fizik muayene, laboratuvar testleri, EKG, Holter cihazı veya olay kaydedici gibi testler kullanılarak çarpıntınızın kaynağı tam olarak teşhis edilebilir. Bu süreç, doğru bir tanı koymak ve uygun tedavi planını belirlemek için önemlidir.
Kalp Çarpıntısı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kalp çarpıntısı tedavisi, altta yatan nedene göre belirlenir. Yaşam tarzı değişiklikleri, stres yönetimi ve tetikleyici faktörlerden kaçınma, tedavinin temelini oluşturur. Kafein tüketiminin azaltılması, düzenli egzersiz ve yeterli uyku önemlidir.
Ritim bozukluğuna bağlı çarpıntılarda ilaç tedavisi gerekebilir. Bazı durumlarda, kardiyoversiyon, ablasyon veya kalp pili prosedürleri gibi daha gelişmiş tedaviler gerekebilir. Kısacası, kalp çarpıntısının tedavisi, çarpıntının nedenine bağlıdır ve sebep her ne ise tedavi ona yönelik olmalıdır.
Kalp Çarpıntısına Ne İyi Gelir?
Kalp çarpıntısına neyin sebep olduğuna bağlı olarak aşağıdaki ipuçları kalp çarpıntısının azalmasına yardımcı olabilir ve çarpıntınıza iyi gelebilir:
- Nefes Egzersizleri: Derin nefes alma, gevşeme teknikleri çarpıntıyı hafifletebilir. 4 saniye boyunca derin nefes alın, 4 saniye tutun ve 6 saniye boyunca yavaşça nefes verin.
- Pozisyon Değiştirme: Yavaşça oturmak veya uzanmak kan akışını düzenleyebilir. Dik oturup boyun ve göğüs kaslarınızı rahatlatmak da faydalıdır.
- Düzenli Su Tüketimi: Vücut hidrasyonunu sağlamak önemlidir.
- Düzenli Egzersiz: Orta şiddette egzersizler kalp sağlığını iyileştirir.
- Uyku Düzeni: Kaliteli uyku, kalp ritmini düzenler.
- Sağlıklı Beslenme: Dengeli bir beslenme programı takip edin, kafein ve alkolü sınırlayın.
- Stres Yönetimi: Meditasyon ve sosyal aktivitelerle stresi azaltın.
- Vagal Manevralar: Yüzü soğuk suyla yıkama, öksürme veya ıkınma gibi. Kalp çarpıntısı anında bu teknikleri uygulayabilirsiniz. Supraventriküler taşikardi adı verilen ritim bozukluklarında çarpıntıyı durdurmada etkili olabilir.
- Doğal Destek Ürünleri. Bazı bitkisel çaylar ve doğal ürünler sakinleştirici etki gösterebilir. (melisa çayı, papatya çayı, ıhlamur çayı gibi)
Kalp Çarpıntısı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Yatınca Başlayan Kalp Çarpıntısı Neden Olur?
Yatarken başlayan kalp çarpıntısı genellikle endişe verici bir durum değildir ve vücut pozisyonu, diyaframın kalp üzerine hafif basıncı ve geceleri kalp hızı ile kan basıncının doğal olarak düşmesi gibi fizyolojik nedenlerle ortaya çıkabilir. Ayrıca, dinlenme sırasında daha belirgin hale gelen ekstrasistoller (erken atımlar) ve kişinin sakin bir ortamda kendi kalp atışlarına odaklanması çarpıntı hissini artırabilir. Bununla birlikte, reflü, diyafram fıtığı, geç saatlerde yemek yeme, stres ve kaygı gibi faktörler de bu durumu tetikleyebilir.
Genç yaşta kalp çarpıntısı olur mu?
Gençlerde kalp çarpıntısı çoğu durumda iyi huyludur ve ciddi bir sağlık sorununun göstergesi değildir. Ancak bazı çarpıntılar, özellikle ritim bozukluğuna bağlı olanlar, yaşla birlikte artarken, bazıları çocuklukta ve hatta anne karnında bile gelişebilir.
Psikolojik kalp çarpıntısı olur mu?
Psikolojik kalp çarpıntısı, fiziksel bir kalp hastalığından değil, duygusal faktörlerden kaynaklanan kalp ritim değişiklikleridir. Stres, anksiyete ve panik durumlarında vücudun salgıladığı adrenalin hormonu kalp atışlarını hızlandırır. Genellikle tehlikeli değildir ve basit yöntemlerle kontrol edilebilir.
Bu rahatsızlık çoğunlukla şu durumlarda ortaya çıkar:
- Yoğun stres ve kaygı dönemlerinde
- Panik atak sırasında
- Duygusal çalkantı yaşarken
- Aşırı yorgunluk durumlarında
Psikolojik kalp çarpıntısının tedavisinde öncelikle doğal yöntemler tercih edilir. Düzenli egzersiz, yoga, meditasyon ve nefes egzersizleri en etkili tedavi yöntemleridir. Stres yönetimi teknikleri ve gerektiğinde psikolojik destek almak da önemlidir. Şiddetli vakalarda doktor kontrolünde ilaç tedavisi uygulanabilse de, çoğunlukla yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olmaktadır.
Hangi eksiklikler çarpıntıya neden olur?
Kalp çarpıntısı çeşitli mineral ve vitamin eksikliklerinden kaynaklanabilir. Bunlar arasında magnezyum, potasyum, demir eksikliği, B12 vitamini ve D vitamini sayılabilir.
Kalbin boğazda atması hissinin nedenleri nelerdir?
Özellikle zayıf kişilerde, boyun bölgesindeki şah damarlarının çarpıntıyla birlikte daha belirgin hale gelmesi sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu genellikle stres, anksiyete, aşırı kafein tüketimi gibi yaşam tarzı faktörlerinden kaynaklanabilir. Bunun dışında, kalp ritim bozuklukları, tiroid sorunları, tansiyon değişiklikleri gibi tıbbi durumlar da kalbin boğazda atması hissine yol açabilir. Reflü, anemi gibi rahatsızlıklar veya bazı ilaçların yan etkileri de bu tür belirtilere neden olabilir.
Eğer bu his sıkça tekrar ediyorsa veya baş dönmesi, göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi daha ciddi belirtilerle birlikte görülüyorsa, bir kardiyoloji muayenesi yapılması önemlidir. Bu tür durumların doğru bir şekilde değerlendirilmesi, altta yatan potansiyel sağlık sorunlarının tespiti için gereklidir.
Kalp çarpıntısı yapan ritim bozuklukları nelerdir?
Çarpıntı hissine neden olan kalp ritim bozuklukları şunlardır:
Supraventriküler Taşikardiler (AVNRT, AVRT, AT, nodal taşikardi)
Atriyal ekstrasistol ya da
Atriyal erken vuru (AES yada AEA da denir)
Atriyal fibrilasyon
Atriyal Flutter
VES ya da ventriküler ekstrasistol, ventriküler erken vuru
Ventriküler taşikardi
Nabız düşüklükleri (yavaş ama güçlü kalp atışları nedeniyle çarpıntı hissine neden olur)
Ritim bozukluğuna bağlı çarpıntılar nasıl anlaşılılabilir?
Ritim bozukluğuna bağlı çarpıntılar genellikle ani bir başlangıç ve bitiş gösterir. Fizyolojik çarpıntılar, yani korku, heyecan, üzüntü gibi duygusal durumlarla ilişkili çarpıntılar ise genellikle daha yavaş başlar ve tetikleyici durum ortadan kalktığında yavaşça kendiliğinden geçer.
Eğer çarpıntı aniden başlıyorsa, yapısal kalp hastalığınız varsa, nabızda düzensizlik hissediyorsanız veya kalp atışlarında tekleme hissediyorsanız, bu durumun ritim bozukluğuna bağlı olma ihtimali daha yüksek olabilir. Bu tür durumlar, tıbbi değerlendirme gerektiren önemli belirtiler olabilir.
Psikolojik kalp çarpıntısı nasıl ayırt edilir?
Psikolojik çarpıntılar genellikle belirli tetikleyicilerle (örneğin, stresli durumlar) ortaya çıkar ve anksiyete belirtileriyle (terleme, titreme) birlikte görülebilir. Bu tür çarpıntılar, gevşeme teknikleri veya derin nefes alma gibi yöntemlerle hafifletilebilir. Ayrıca, düzenli meditasyon, yoga veya stres yönetimi egzersizleri de psikolojik çarpıntıyı kontrol altına almada etkili olabilir.
Kalp çarpıntısı tehlikeli midir?
Eğer yapısal kalp hastalığınız varsa, yani kalp krizi geçirdiyseniz veya kalbinizde büyüme-genişleme, önemli kapak hastalıklarınız veya kalp piliniz varsa her kalp çarpıntısını ciddiye almalısınız.
Referans: Palpitation
