Kalp Çarpıntısı Nedir?
Kalp çarpıntısı, kalbin normalden hızlı, yavaş veya düzensiz attığının hissedildiği, kişide rahatsızlık ve endişe yaratan bir durumdur. Bu durum, genellikle göğüste, boyunda veya boğazda çırpınma, vurma, hızlanma ya da düzensizlik şeklinde algılanabilir. Çarpıntı birkaç saniye sürebileceği gibi saatlerce de devam edebilir.
Kalp çarpıntısı çoğu durumda zararsızdır. Ancak, altta yatan bir neden varsa (örn: kalp hastalıkları gibi), çarpıntı aniden başlıyorsa veya sık sık tekrar ediyorsa, yaşam kalitesini bozabilir ve tehlikeli olabilir. Bu tür çarpıntıların mutlaka değerlendirilmesi gerekir.
Kalp Çarpıntısı Belirtileri Nelerdir?
Kalp çarpıntısı belirtileri, genellikle göğüste çırpınma, çarpma veya yarış hissi şeklinde ifade edilir. Bu durum, kalbin bir atımı atladığı, çok hızlı attığı veya düzensiz attığı şeklinde hissedilebilir. Ayrıca, çarpıntıya şu belirtiler de eşlik edebilir:
- Göğüs ağrısı ya da rahatsızlığı
- Baş dönmesi veya sersemlik
- Nefes darlığı
- Yorgunluk
- Anksiyete veya panik
- Terleme
- Bayılma (şiddetli vakalarda)
Ara ara görülen ve yalnızca birkaç saniye süren çarpıntıların genellikle değerlendirilmesi gerekmez. Göğüs ağrısı, nefes darlığı ve bayılma ile birlikte görülen kalp çarpıntısı, potansiyel olarak tehlikeli olabilir ve acil müdahale gerektirebilir. Çarpıntının süresi ve sıklığı da önemlidir; 30 dakikadan uzun süren, sık tekrarlayan veya günlük yaşamı etkileyen çarpıntılar mutlaka değerlendirilmelidir.
Ayrıca, bilinen bir kalp hastalığı olan kişilerde çarpıntı belirtileri özel bir dikkat gerektirir. Bu tür belirtiler, altta yatan ciddi bir kalp sorununun göstergesi olabilir ve hızlı bir şekilde tıbbi yardım alınması önemlidir.
Kalp Çarpıntısı Neden Olur?
Kalp çarpıntısı, farklı nedenlerden kaynaklanabilir. Stres ve kaygı, yoğun egzersiz, susuzluk, hormon bozuklukları, yüksek ateş, kansızlık, kafein, alkol, sigara, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları (özellikle ritim bozuklukları), bazı ilaçlar (astım, soğuk algınlığı gibi), elektrolit dengesizlikleri (potasyum, magnezyum gibi), aşırı aktif tiroid ve enfeksiyonlar çarpıntıya yol açabilir. Çoğu zaman basit bir tetikleyici çarpıntıdan sorumludur, ancak bazı durumlarda altta yatan ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Sık tekrarlayan, uzun süren çarpıntılar tehlikeli olabilir. Değerlendirilmesi gerekir.
Kalp Çarpıntısı Nedeni Nasıl Anlaşılır?
Doktorunuz, çarpıntı şikayetinizle ilgili bir ön tanıya ulaşmak için sizi dinleyerek ifadelerinizi değerlendirecektir. Fizik muayene, laboratuvar testleri, EKG, Holter cihazı veya olay kaydedici gibi testler kullanılarak çarpıntınızın kaynağı tam olarak teşhis edilebilir. Bu süreç, doğru bir tanı koymak ve uygun tedavi planını belirlemek için önemlidir.
Kalp Çarpıntısı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kalp çarpıntısı tedavisi, altta yatan nedene göre belirlenir. Yaşam tarzı değişiklikleri, stres yönetimi ve tetikleyici faktörlerden kaçınma, tedavinin temelini oluşturur. Kafein tüketiminin azaltılması, düzenli egzersiz ve yeterli uyku önemlidir.
Ritim bozukluğuna bağlı çarpıntılarda ilaç tedavisi gerekebilir. Bazı durumlarda, kardiyoversiyon, ablasyon veya kalp pili prosedürleri gibi daha gelişmiş tedaviler gerekebilir. Kısacası, kalp çarpıntısının tedavisi, çarpıntının nedenine bağlıdır ve sebep her ne ise tedavi ona yönelik olmalıdır.
Kalp Çarpıntısına Ne İyi Gelir?
Kalp çarpıntısını kontrol altına almak için bazı yaşam tarzı değişiklikleri ve doğal yöntemler etkili olabilir. Stresin azaltılması, düzenli egzersiz yapılması, yeterli su tüketilmesi ve kafein, alkol, sigara gibi tetikleyicilerden kaçınılması çarpıntıya iyi gelebilir. Magnezyum ve potasyum gibi elektrolitleri içeren besinlerin (muz, badem, koyu yeşil sebzeler) tüketilmesi, düzenli uyku, kalp ritmini destekleyebilir.
Derin nefes almak, sinir sistemini sakinleştirerek kalp atışını düzenler.
Soğuk su içmek, vagus sinirini uyararak çarpıntıyı yavaşlatabilir.
Stresten uzak durmak, adrenalin seviyesini düşürür ve ritmi normale döndürür.
Potasyum ve magnezyum içeren besinler (muz, avokado, ıspanak), elektrolit dengesini destekler.
Kafein ve alkolü azaltmak, çarpıntıyı tetikleyen uyarıcıları sınırlar.
Düzenli uyku, vücudun stresle başa çıkmasına yardımcı olur.
Hafif egzersiz (yürüyüş gibi), dolaşımı düzenler ve kalbi rahatlatır.
- Yüzü soğuk suyla yıkama, öksürme veya ıkınma gibi vagal manevralar bazı çarpıntıları durdurabilir (Özellikle SVT’ler).
- Bazı bitkisel çaylar ve doğal ürünler sakinleştirici etki gösterebilir. (melisa çayı, papatya çayı, ıhlamur çayı gibi).
Kalp Çarpıntısı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Yatınca Başlayan Kalp Çarpıntısı Neden Olur?
Yatınca başlayan kalp çarpıntısı genellikle endişe verici bir durum değildir ve vücut pozisyonu, diyaframın kalp üzerine hafif basıncı ve geceleri kalp hızı ile kan basıncının doğal olarak düşmesi gibi fizyolojik nedenlerle ortaya çıkabilir. Ayrıca, dinlenme sırasında daha belirgin hale gelen ekstrasistoller (erken atımlar) ve kişinin sakin bir ortamda kendi kalp atışlarına odaklanması çarpıntı hissini artırabilir. Bununla birlikte, reflü, diyafram fıtığı, geç saatlerde yemek yeme, stres ve kaygı gibi faktörler de bu durumu tetikleyebilir.
Genç yaşta kalp çarpıntısı neden olur?
Genç yaşta kalp çarpıntısı oldukça yaygın bir deneyimdir ve çoğunlukla endişe edilecek bir durum olmasa da, bazen altta yatan sağlık sorunlarının işareti olabilir. Gençlerde çarpıntı hissi genellikle kafein tüketimi, stres, anksiyete, aşırı yorgunluk, nikotin kullanımı, alkol, enerji içecekleri veya bazı ilaçlar nedeniyle ortaya çıkabilir. Özellikle yoğun stres dönemlerinde, düzensiz uyku alışkanlıklarında ve yoğun fiziksel aktivite sonrasında bu hissin artması normaldir.
Bununla birlikte, kalp çarpıntısı çok sık tekrarlıyorsa, uzun sürüyorsa, şiddetliyse veya baş dönmesi, göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi başka belirtilerle birlikteyse, mutlaka değerlendirilmelidir. Genç yaşta görülen kalp ritim bozuklukları arasında supraventriküler taşikardi, AVNRT veya Wolff-Parkinson-White sendromu gibi doğuştan gelen durumlar bulunabilir. Aile öyküsünde erken yaşta kalp hastalığı veya ani ölüm hikayesi bulunan gençlerde, kalp çarpıntıları daha dikkatli değerlendirilmelidir. Tanı için EKG, 24 saatlik Holter monitörizasyonu, egzersiz testi veya ekokardiyografi gibi testler yapılabilir.
Psikolojik kalp çarpıntısı
Psikolojik kalp çarpıntısı, fiziksel bir kalp hastalığından değil, duygusal faktörlerden kaynaklanan kalp ritim değişiklikleridir. Stres, anksiyete ve panik durumlarında vücudun salgıladığı adrenalin hormonu kalp atışlarını hızlandırır. Genellikle tehlikeli değildir ve basit yöntemlerle kontrol edilebilir.
Bu rahatsızlık çoğunlukla şu durumlarda ortaya çıkar:
- Yoğun stres ve kaygı dönemlerinde
- Panik atak sırasında
- Duygusal çalkantı yaşarken
- Aşırı yorgunluk durumlarında
Psikolojik kalp çarpıntısının tedavisinde öncelikle doğal yöntemler tercih edilir. Düzenli egzersiz, yoga, meditasyon ve nefes egzersizleri en etkili tedavi yöntemleridir. Stres yönetimi teknikleri ve gerektiğinde psikolojik destek almak da önemlidir. Şiddetli vakalarda doktor kontrolünde ilaç tedavisi uygulanabilse de, çoğunlukla yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olmaktadır.
Hangi eksiklikler çarpıntıya neden olur?
Kalp çarpıntısı çeşitli mineral ve vitamin eksikliklerinden kaynaklanabilir. Bunlar arasında magnezyum, potasyum, demir eksikliği, B12 vitamini ve D vitamini sayılabilir.
Kalbin boğazda atması hissinin nedenleri nelerdir?
Özellikle zayıf kişilerde, boyun bölgesindeki şah damarlarının çarpıntıyla birlikte daha belirgin hale gelmesi sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu genellikle stres, anksiyete, aşırı kafein tüketimi gibi yaşam tarzı faktörlerinden kaynaklanabilir. Bunun dışında, kalp ritim bozuklukları, tiroid sorunları, tansiyon değişiklikleri gibi tıbbi durumlar da kalbin boğazda atması hissine yol açabilir. Reflü, anemi gibi rahatsızlıklar veya bazı ilaçların yan etkileri de bu tür belirtilere neden olabilir.
Eğer bu his sıkça tekrar ediyorsa veya baş dönmesi, göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi daha ciddi belirtilerle birlikte görülüyorsa, bir kardiyoloji muayenesi yapılması önemlidir. Bu tür durumların doğru bir şekilde değerlendirilmesi, altta yatan potansiyel sağlık sorunlarının tespiti için gereklidir.
Kalp çarpıntısı yapan ritim bozuklukları nelerdir?
Çarpıntı hissine neden olan kalp ritim bozuklukları şunlardır:
- Supraventriküler Taşikardiler (AVNRT, AVRT, AT, nodal taşikardi)
- Atriyal ekstrasistol ya da
- Atriyal erken vuru (AES yada AEA da denir)
- Atriyal fibrilasyon
- Atriyal Flutter
- VES ya da ventriküler ekstrasistol, ventriküler erken vuru
- Ventriküler taşikardi
- Nabız düşüklükleri (yavaş ama güçlü kalp atışları nedeniyle çarpıntı hissine neden olur)
Ritim bozukluğuna bağlı çarpıntılar nasıl anlaşılılabilir?
Ritim bozukluğuna bağlı çarpıntılar genellikle ani bir başlangıç ve bitiş gösterir. Fizyolojik çarpıntılar, yani korku, heyecan, üzüntü gibi duygusal durumlarla ilişkili çarpıntılar ise genellikle daha yavaş başlar ve tetikleyici durum ortadan kalktığında yavaşça kendiliğinden geçer.
Eğer çarpıntı aniden başlıyorsa, yapısal kalp hastalığınız varsa, nabızda düzensizlik hissediyorsanız veya kalp atışlarında tekleme hissediyorsanız, bu durumun ritim bozukluğuna bağlı olma ihtimali daha yüksek olabilir. Bu tür durumlar, tıbbi değerlendirme gerektiren önemli belirtiler olabilir.
Psikolojik kalp çarpıntısı nasıl ayırt edilir?
Psikolojik çarpıntılar genellikle belirli tetikleyicilerle (örneğin, stresli durumlar) ortaya çıkar ve anksiyete belirtileriyle (terleme, titreme) birlikte görülebilir. Bu tür çarpıntılar, gevşeme teknikleri veya derin nefes alma gibi yöntemlerle hafifletilebilir. Ayrıca, düzenli meditasyon, yoga veya stres yönetimi egzersizleri de psikolojik çarpıntıyı kontrol altına almada etkili olabilir.
Kalp çarpıntısı tehlikeli midir?
Eğer yapısal kalp hastalığınız varsa, yani kalp krizi geçirdiyseniz veya kalbinizde büyüme-genişleme, önemli kapak hastalıklarınız veya kalp piliniz varsa her kalp çarpıntısını ciddiye almalısınız.
Referans: Palpitation