Esansiyel Primer Hipertansiyon Nedir? Neden Olur?

Primer hipertansiyon (Esansiyel hipertansiyon)
Primer hipertansiyon (Esansiyel hipertansiyon)

Esansiyel (Primer) Hipertansiyon Nedir?

Esansiyel hipertansiyon veya primer hipertansiyon, altta yatan başka bir tıbbi sorunla ilişkilendirilemeyen yani nedeni tam olarak bilinmeyen yüksek kan basıncıdır. Bu, hipertansiyon vakalarının yaklaşık %90-95’ini oluşturur.

Primer hipertansiyon, sekonder hipertansiyondan farklı olarak tek bir nedene (örneğin böbrek hastalığı veya hormonal bozukluk) dayanmaz; genetik yatkınlık, aşırı tuz tüketimi, hareketsiz yaşam, obezite, stres veya çevresel faktörler gibi çoklu etmenlerin birleşimiyle ortaya çıkar.

“Esansiyel” terimi, bu durumun karmaşık ve çok faktörlü kökenini vurgular. Genellikle yıllar içinde yavaş yavaş gelişir, başlangıçta belirgin semptom göstermez ve bu nedenle “sessiz” bir seyir izleyebilir. Yaygınlığı ve asemptomatik başlangıcı nedeniyle düzenli tansiyon ölçümü, erken tanı için büyük önem taşır.

Esansiyel (Primer) Hipertansiyon Neden Olur?

Primer hipertansiyonun tam nedeni bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, yaşam tarzı faktörleri ve çevresel etmenlerin birleşimi bu durumu tetikleyebilir. Ailede hipertansiyon öyküsü bulunan bireyler daha yüksek risk altındadır. Ayrıca, aşırı tuz tüketimi, hareketsiz yaşam tarzı, obezite, stres ve sigara içmek gibi alışkanlıklar tansiyonun yükselmesine katkıda bulunabilir. Bu faktörler zamanla damarları zorlar, kan basıncını artırır ve kalp üzerindeki yükü artırarak hipertansiyona yol açar.

Esansiyel (primer) hipertansiyonun nedenleri şunlar olabilir:

  • Genetik Faktörler: Ailede hipertansiyon öyküsü olan bireylerde risk artar.
  • Yaşam Tarzı: Sağlıksız beslenme alışkanlıkları, tuz tüketiminin fazlalığı, fiziksel aktivite eksikliği ve obezite tansiyonun yükselmesine neden olabilir.
  • Yaşlanma: Yaşla birlikte damarların elastikiyeti azalır ve kan basıncı artabilir.
  • Stres: Sürekli stres, kan basıncının yükselmesine yol açabilir.

Esansiyel (Primer) Hipertansiyon Tedavisi Nasıldır?

Primer hipertansiyon tedavisinde temel amaç, kan basıncını sağlıklı seviyelerde tutarak kalp, böbrek ve beyin gibi organların zarar görmesini önlemektir. Bu durum genellikle yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisini içerir. İlk adımda, hastaların tuz tüketimini azaltması, kilo kontrolü sağlaması ve düzenli egzersiz yapması önerilir. Örneğin, DASH diyeti gibi düşük tuz ve yüksek potasyum içeren beslenme programları etkili olabilir. Sigara ve alkol kullanımı da mutlaka bırakılmalıdır.

Bu önlemlerle istenilen sonuç alınamazsa, doktor tarafından reçete edilen tansiyon ilaçları (örneğin, ACE inhibitörleri, beta blokerler veya kalsiyum kanal blokerleri) kullanılır. İlaç tedavisi genellikle yaşam boyu sürer ve düzenli doktor kontrolü gerektirir.

Hipertansiyon Nedir?

Sekonder Hipertansiyon Nedir?

Hipertansiyon Hastaları Nasıl Beslenmeli?

Referans: Primary Hypertension

Facebook
Twitter
Email
WhatsApp