ICD Nedir? ICD İmplantasyonu Nasıl Yapılır?

ICD (İmplante Edilebilir Kardioverter Defibrilatör) ani kalp ölümüne neden olabilecek tehlikeli kalp ritmi bozukluklarını algılayıp otomatik şok veren özel bir kalp pilidir. Kalp krizi geçirmiş, kalp yetersizliği olan veya kalıtsal kalp hastalığı bulunan yüksek riskli hastalara ICD gerekebilir. Modern ICD’ler güvenli, uzun ömürlü ve MR uyumludur, hastalar normal yaşamlarını tam olarak sürdürebilir.

ICD Nedir?

ICD kalp içine yerleştirilen ve sürekli kalp ritmini izleyen akıllı bir cihazdır. İmplante edilebilir kardioverter defibrilatör olarak adlandırılan bu cihaz vücudun kendi otomatik defibrilatörü gibi çalışır. Cihaz tehlikeli kalp ritmi algıladığında saniyeler içinde elektrik şoku vererek normal ritmi geri kazandırır.

ICD sistemi iki ana bölümden oluşur. Jeneratör göğüs kasının altına yerleştirilen pil ve bilgisayar ünitesidir. Elektrotlar kalp kasına yerleştirilen ince tellerdir ve kalp ile jeneratör arasında elektriksel bağlantı kurar.

Modern ICD’ler çok gelişmiş cihazlardır ve birden fazla işlevi vardır. Sadece şok vermekle kalmaz, aynı zamanda normal kalp pilinin tüm işlevlerini de yerine getirir. Bradikardi yavaş kalp atımı durumunda hızlandırır, taşikardi hızlı kalp atımı durumunda ise yavaşlatır veya şok verir.

ICD Nasıl Çalışır?

ICD kalbin elektriksel aktivitesini milisaniye hassasiyetle sürekli izler. Cihaz normal kalp ritmini öğrenir ve anormal durumları otomatik olarak tespit eder. Algoritma ritim analizi için kullanılan özel yazılım programları sayesinde hangi ritmin tehlikeli olduğunu ayırt eder.

Tehlikeli ritim algılandığında ICD kademeli müdahale yapar. İlk olarak antitaşikardik pacing hızlı uyarı darbeleri ile ritmi düzeltmeye çalışır. Bu yöntem ritimlerin %90’ını şok vermeden düzeltir. Eğer bu yöntem başarısız olursa yüksek enerjili şok verir.

Defibrilasyon şoku 15-35 joule enerji ile verilir. Bu enerji kalbin elektriksel aktivitesini sıfırlar ve normal ritmin tekrar başlamasını sağlar. Şok verme süresi 1 saniyeden kısadır.

ICD’nin hafızası tüm olayları kaydeder. “Event log” cihazın kaydettiği olay günlüğü doktor tarafından analiz edilir. Hangi ritim bozukluğu olduğu, ne zaman geliştiği ve tedavi nasıl verildiği detaylı olarak görülür.

ICD Kimler İçin Gereklidir?

Primer koruma daha önce tehlikeli ritim bozukluğu yaşamamış ancak yüksek riskli hastalarda uygulanır. Kalp yetersizliği olan ve ejeksiyon fraksiyonu %35’in altında olan hastalar bu gruba girer. Ejeksiyon fraksiyonu kalbin her atışta pompaladığı kan oranıdır ve normal değer %50-70 arasındadır.

Sekonder koruma daha önce ventriküler taşikardi veya ventriküler fibrilasyon yaşamış hastalarda uygulanır. Bu hastalarda tekrar ritim bozukluğu gelişme riski çok yüksektir. Ventriküler taşikardi kalbin alt odacıklarının çok hızlı çalışmasıdır ancak düzenlidir, ventriküler fibrilasyon ise tamamen düzensiz, kaotik çalışmasıdır.

İskemik kardiyomiyopati kalp krizi sonrası gelişen kalp kası hasarıdır. Bu hastalarda skar dokusu (hasar alan doku) ritim bozukluğuna yatkınlık yaratır.

Kalıtsal kalp hastalıkları da ICD endikasyonudur. Hipertrofik kardiyomiyopati kalp kasının anormal kalınlaşması demektir, aritmojenik kardiyomiyopati ise kalp kasının yağ dokusu ile değişmesidir. Bu hastalıklar genç yaşta ani ölüm riski taşır.

Dilate kardiyomiyopati kalbin genişleyip zayıflamasıdır. Nedeni bilinmeyen kalp kası hastalığı olarak da tanımlanır. Bu hastalarda ICD yaşam süresini önemli ölçüde uzatır.

Kalıtsal ritim bozuklukları ani ölüm riski taşıyan durumlardır. Brugada sendromu kalbin elektriksel sistemindeki genetik bozukluktur, uzun QT sendromu ise kalp atımları arasındaki sürenin uzamasıdır. Katekolaminerjik polimorfik ventriküler taşikardi stres ve egzersizle tetiklenen kalıtsal aritmilerdir.

Kardiyak sarkoidoz kalp kasında granülamatöz iltihabın gelişmesidir. Bu durum ritim bozukluğu riskini artırır.

ICD İmplantasyonu Nasıl Yapılır?

ICD implantasyonu deneyimli elektrofizyoloji uzmanı tarafından yapılır. İşlem ameliyathanede lokal anestezi altında gerçekleştirilir. Lokal anestezi sadece işlem bölgesinin uyuşturulmasıdır, hasta uyanık kalır.

İşlem sol göğüs üst kısmından başlar. Köprücük kemiği göğüs kafesinin üst kısmındaki kemik altında yaklaşık 5-7 cm’lik kesi yapılır. Cilt altında ICD jeneratörü için cep oluşturulur. Bu cep göğüs kasının altında konumlanır.

Elektrot yerleştirme damar yoluyla yapılır. Köprücük kemiği altındaki büyük damar kullanılarak elektrotlar kalbe gönderilir. Sürekli röntgen görüntüsü eşliğinde elektrotlar doğru pozisyona yerleştirilir.

Sağ ventrikül elektrodu kalbin ana pompa odasına yerleştirilir. Sağ atriyum elektrodu üst odacığa konumlandırılır. Bazı hastalarda sol ventrikül elektrodu da eklenir.

İşlem sırasında elektrotların doğru çalışması test edilir. Defibrilasyon testi yapılarak ICD’nin şok verebilme kapasitesi kontrol edilir.

İşlem genellikle 1-2 saat sürer ve hasta aynı gün veya ertesi gün taburcu olabilir.

ICD İmplantasyonu Sonrası Süreç Nasıl İşler?

İlk 24-48 saat hastanede gözlem yapılır. İşlem bölgesinde kanama kontrolü yapılır ve ağrı yönetimi sağlanır. Göğüs röntgeni ile elektrot pozisyonları ve pnömotoraks kontrolü yapılır. Pnömotoraks akciğerde hava birikmesidir.

İlk hafta içinde ağır kaldırma ve kolları yukarı kaldırma hareketleri kısıtlanır. Bu kısıtlama elektrotların yerinden oynamasını önler.

Cihaz programlaması hastanın ihtiyacına göre ayarlanır. Yara bakımı enfeksiyonu önlemek için önemlidir. İlk hafta banyo alınabilir ancak küvet banyosu yapılmamalıdır. Yara kuru tutulmalı ve günlük pansuman yapılmalıdır.

Kontrol muayeneleri düzenli aralıklarla yapılır. İlk kontrol 1 hafta sonra, sonraki kontroller 3-6 aylık aralıklarla planlanır. Cihaz sorgulaması sırasında ICD’nin çalışması ve pil durumu değerlendirilir.

ICD’nin Avantajları Nelerdir?

ICD’nin en büyük avantajı 7/24 koruma sağlamasıdır. Cihaz hiç uyumaz ve sürekli kalp ritmini izler. Tehlikeli durumda saniyeler içinde müdahale eder ve hayat kurtarır. 

Modern ICD’ler çok küçük boyuttadır. Günün teknolojisi ile üretilen cihazlar günlük yaşamı etkilemez ve dışarıdan fark edilmez. Titanyum hafif ve vücuda uyumlu metal kaplama biyouyumlu ve dayanıklıdır.

Uzaktan izleme özelliği ile cihaz evden takip edilebilir. Hastalar hastaneye sık gelmek zorunda kalmaz.

ICD’nin Riskleri Nelerdir?

ICD implantasyonu genel olarak güvenli bir işlemdir. Ciddi komplikasyon riski %2-5 arasındadır. En yaygın problemler hafif düzeyde olur ve kolayca tedavi edilir.

ICD Pili Ne Zaman Değiştirilir?

ICD pilinin ömrü 5-8 yıl arasındadır. Pil ömrü cihazın kullanım sıklığına bağlı olarak değişir. Şok sıklığı, pacing yüzdesi ve uzaktan izleme kullanımı pil ömrünü etkiler.

ERI (elective replacement indicator) pil değişim zamanını gösteren uyarı sistemi pilin %25’i kaldığında devreye girer. Cihaz bu durumu otomatik olarak tespit eder ve uyarı verir. EOL (end of life) ise pilin tükenme durumudur.

Pil değişimi jeneratör değişimi olarak yapılır ve elektrotlar değiştirilmez. Sadece eski jeneratör çıkarılır ve yenisi takılır. İşlem 30-60 dakika sürer ve lokal anestezi ile yapılır.

Upgrade işlemi ile eski ICD yeni teknoloji ile değiştirilebilir. MR uyumlu manyetik rezonans çekimi yapılabilen cihazlara geçiş, CRT özelliği eklenmesi veya daha gelişmiş algoritmaların kullanılması mümkündür.

ICD Kontrolü ve Takibi Nasıl Yapılır?

ICD kontrolü kardiyoloji polikliniğinde yapılır. Programlayıcı cihazı ICD ile kablosuz iletişim kurar. Kablosuz veri iletimi bağlantısı ile tüm veriler okunur.

Kontrol sırasında ICD’nin tüm fonksiyonları test edilir.

Event log önemli olayların detaylı kaydını tutar. Kalp ritminin elektriksel kayıtları doktor tarafından analiz edilir. Hangi ritim ne zaman olduğu ve nasıl tedavi edildiği görülür.

Uzaktan izleme sistemi evde ICD takibi yapılmasını sağlar. Veri gönderici cihazı ile ICD verileri otomatik olarak hastaneye gönderilir. Bu sistem kontrol sıklığını azaltır ve erken uyarı sağlar.

Acil uyarılar kritik durumlar için anında bildirim sağlar. Elektrot problemi, pil azalması veya sürekli aritmiler durumunda hasta hemen aranır.

ICD ile Günlük Yaşam Nasıl Olur?

ICD ile normal yaşam sürdürülebilir ve hiçbir aktivite kısıtlaması yoktur. Hastalar işe gidebilir, spor yapabilir ve sosyal hayatlarını devam ettirebilir. Cihazın varlığı günlük aktiviteleri etkilemez.

Egzersiz ve spor ICD hastalarında önerilir ve güvenlidir. Yürüyüş, yüzme, bisiklet gibi aktiviteler yapılabilir. Fiziksel temas gerektiren sporlar dikkatli değerlendirilir.

Araba kullanma ICD implantasyonundan 1 hafta sonra başlayabilir. Ticari araç kullanımı kamyon, otobüs şoförlüğü için özel değerlendirme gerekir.

Seyahat konusunda herhangi bir kısıtlama yoktur. Uçak yolculuğu güvenle yapılabilir. Havaalanı güvenlik kontrollerinde ICD kartını göstermek yeterlidir.

Cinsel yaşam ICD ile tamamen normal sürdürülür. Cihaz cinsel aktivite sırasında şok vermez.

Elektromanyetik girişim modern cihazlarda çok nadir görülür. Cep telefonu, mikrodalga fırın ve ev aletleri güvenle kullanılabilir. MRI çekimi MR uyumlu cihazlarda özel protokol ile yapılabilir.

ICD Şoku Nasıl Hissedilir?

ICD şoku ani ve kısa süreli bir darbe hissi şeklinde algılanır. Hastalar bunu göğüste güçlü bir tekme veya elektrik çarpması gibi tarif eder. Şok süresi 1 saniyeden kısadır.

Appropriate shock tehlikeli ritim bozukluğu için verilen gerekli şoktur. Bu şoklar hayat kurtarıcıdır ve medikal açıdan doğrudur. Hastalar şok sonrası kısa süreli yorgunluk hissedebilir.

Inappropriate shock gereksiz verilen şoklardır. Sinüs taşikardisi egzersiz sırasında artan normal kalp hızı, atriyal fibrilasyon hızlı ventricular yanıt ile olabilir. Bu şoklar rahatsız edici olsa da zararlı değildir.

Şok sonrası aktiviteler normal şekilde sürdürülür. Araba kullanımı 24 saat ertelenebilir. Çoklu şok durumunda hastaneye başvuru gerekir.

Phantom shock hastanın şok aldığını hissetmesi ancak cihazın şok vermemiş olmasıdır. Psikolojik faktörler ve anksiyete bu duruma neden olabilir.

Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?

ICD şoku aldığınızda mutlaka hastaneye başvurun. Şok sonrası değerlendirme yapılmalı ve tetikleyici neden araştırılmalıdır. Çoklu şoklar (5 dakikada 3 şok) acil müdahale gerektirir.

Enfeksiyon belirtileri görürse derhal doktora gidin. İşlem yerinde ateş, şişlik, kızarıklık ve ağrı ciddi bulgulardır. Sarı renkli enfeksiyon akıntısı cep enfeksiyonunun işaretidir.

Yeni ilaç başlarken veya diş tedavisi öncesi doktorunuza danışın. Antibiyotik profilaksisi kalp kapak enfeksiyonu riskine karşı gerekebilir.

Elektrikli cihazlarla çalışma öncesi bilgi alın. Kaynak makinesi, MRI cihazı ve elektrikli cerrahi cihazları dikkat gerektirir.

Dalış ve yüksek irtifa sporları öncesi konsültasyon önerilir. Basınç değişiklikleri cihaz fonksiyonunu etkileyebilir.

ICD ve CRT-D farkı nedir?

ICD sadece hayatı tehdit eden ritim bozukluklarını tedavi ederken, CRT-D hem ritim düzenleyici şok sistemi hem de kalp kaslarının senkron çalışmasını sağlayan ek bir tedavi sunar. CRT-D genellikle kalp yetmezliği olan ve kalbin alt odacıkları arasında ileti bozukluğu saptanan hastalarda tercih edilir. Her iki cihaz da farklı klinik ihtiyaçlara yönelik olarak planlanır.

Sonuç

ICD güvenli ve etkili bir tedavi yöntemidir. Uygun hastalarda yaşam süresini önemli ölçüde uzatır ve ani kalp ölümünü önler. Düzenli takip ve hasta eğitimi ile optimal sonuçlar elde edilir.

Referans: ICD