- Ekstrasistol Nedir?
- Ekstrasistol Belirtileri Nelerdir?
- Ekstrasistol Neden Olur?
- Ekstrasistol Ne Kadar Sık Görülür?
- Ekstrasistoller Kalbi Büyütür mü? Yorar mı?
- Ekstrasistol Kalbi Ne Kadar Sürede Büyütür?
- Ekstrasistol (VES) Kalbi Durdurur mu?
- Ekstrasistol Tedavisi Nasıldır?
- Ekstrasistol Tedavi Edilmezse Ne Olur?
- Ekstrasistol Ne Kadar Sürer?
- Ekstrasistol Zamanla Geçer mi?
- Ekstrasistol Neden Artar?
Ekstrasistol Nedir?
Ekstrasistol (erken vuru veya VES), kalbin elektriksel sisteminde normal ritim dışında ortaya çıkan ve erken gelen kalp atımlarıdır. Bu durum, kalbin düzenli ritmi içinde beklenmeyen zamanda gelen “ekstra” vuruşlar olarak tanımlanabilir. Hastalar bu durumu genellikle kalbin bir vuruşu atlaması veya “takla atması” şeklinde hissederler. Tamamen sağlıklı, yapısal kalp hastalığı olmayan kişilerde görülebilir ve bu durumda genellikle zararsızdır. Ancak, altta yatan ciddi kalp hastalıklarının bir belirtisi olarak da ortaya çıkabilir.
Kalbin üst (atriyal) veya alt (ventriküler) odacıklarından kaynaklanabilir. Çarpıntı, göğüste sıkışma, kalbin boş vurması veya durması hissi gibi belirtiler olabilir. Sağlıklı kişilerde de görülebilir. Stres, yorgunluk, kafein, sigara ve alkol kullanımı tetikleyebilir.
Ekstrasistol, çoğu zaman zararsızdır ve tedavi gerektirmez. Ancak sık ve şikayete yol açan durumlarda yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi veya ablasyon uygulanabilir. Altta yatan kalp hastalığı varsa veya ekstrasistol sıklığı fazlaysa düzenli takip önemlidir.
Ekstrasistol Belirtileri Nelerdir?
Çoğu ekstrasistol (erken vuru veya VES), herhangi bir belirtiye yol açmaz. Ancak bazı durumlarda, çarpıntı hissi, tekleme hissi, ekstrasistol sonrası gelen güçlü kalp vuruşunu hissetme, baş dönmesi ve nadiren bayılma gibi belirtiler görülebilir. Ciddi yapısal kalp hastalığı olan kişilerde sık ventriküler ekstrasistoller tansiyon düşüklüğüne neden olabilir.
Ekstrasistol Neden Olur?
Ekstrasistol (VES, erken vuru), kalbin elektriksel sisteminde normal zamanlama dışında erken bir elektriksel uyarı oluşması sonucu meydana gelir. Bu erken uyarı, kalbin normal sinüs düğümünden değil, kalbin başka bir bölgesinden kaynaklanır. Bu beklenmedik elektriksel uyarı, normal kalp ritmi arasına girerek erken bir kasılmaya neden olur.
Bu erken kasılma sonrası genellikle kalbin normal ritmine dönmesi için kısa bir duraklama olur ve bu durum kişiye kalbin “takla attığı” hissini verir.
Ekstrasistol Ne Kadar Sık Görülür?
İleri yaşlarda ve eşlik eden kalp hastalığı olan kişilerde ekstrasistol veya erken vuru daha sık görülür. Daha uzun süreli olarak kalp ritmini takip ederseniz görme sıklığınız artar. Yapısal kalp hastalığı olmayan bir kişiyi 30-60 sn süre ile EKG’ye bağlı tutarsanız %1 sıklıkta erken vuru yanı ekstrasistol görürsünüz. 24 saatlik holter takibi yaparsanız normal kişilerin de büyük çoğunluğunda çok az sayıda erken vuru görebilirsiniz. Önemli olan ekstrasistolün ne kadar sık olduğu ve kalbin neresinden kaynaklandığıdır. 24 saatlik ritim kaydında, total kalp atışlarının %20’sinden fazla erken vuru görme sıklığı %2 dir.
Aşağıdaki şekilde bir ventriküler erken vurunun yani ekstrasistolün 3 boyutlu haritalama sistemi ile haritalanmasını görüyorsunuz. Beyaz yerler ritim bozukluğunun kaynaklandığı odağı göstermektedir.
Ekstrasistoller Kalbi Büyütür mü? Yorar mı?
Ekstrasistoller bazen kalp yetersizliği dediğimiz duruma yol açar. Özellikle VES sayısı toplam kalp atışlarının %10-20 sinden daha fazla ise, kalbin dış tarafına yakın bir odaktan çıkıyorsa, beraberinde ventriküler taşikardi dediğimiz ritim bozukluğu da varsa risk daha artar.
Ekstrasistol Kalbi Ne Kadar Sürede Büyütür?
Bu sorunun net bir cevabı yoktur. Bazı çalışmalar ekstrasistole bağlı kalp yetmezliği gelişmesi için yıllar gerekir dese de hayvan çalışmaları erken dönemlerde bile (2-4 hafta) kalp yetmezliğinin gelişebileceğini göstermiştir.
Ekstrasistol (VES) Kalbi Durdurur mu?
Kalp içerisindeki ileti sistemi ağından kaynaklanan ekstrasistollerde ani kalp durması görülebilir. Tıbbi adı ventriküler taşikardi ya da ventiküler fibrilasyondur. Yine kalp içerisinde kapakçıkların, paraşüt gibi iplerle bağlı olduğu kaslar vardır. Bu kaslardan kaynaklanan erken vurularda ani kalp durmasına neden olabilir.
Yapısal kalp hastalığı olan hastalarda veya özellikle bir önceki normal kalp vurusundan hemen sonra, ona çok yakın gelen ekstrasistoller de kalp durması riski yaratabilir. Uzun QT, Kısa QT veya Brugada sendromu gibi kalbin elektriksel anormalliklerinde de ekstrasistoller daha ciddi ritim bozukluklarını tetikleyebilir
Ekstrasistol Tedavisi Nasıldır?
Ekstrasistol (erken vuru veya VES) tedavisi, altta yatan nedene ve durumun ciddiyetine bağlıdır. Sağlıklıysanız nispeten ekstrasistolleriniz iyi huylu ise ve herhangi bir şikayetiniz yoksa tedaviye ihtiyaç olmayabilir. Kalp dışı farklı hastalıklar (tiroid, anemi) sonucu oluşan ekstrasistoller bu hastalıklar tedavi edildiğinde sonlanabilir.
Ekstrasistoller yaşam kalitenizi bozuyorsa, kalp fonksiyonlarında azalmaya neden oluyorsa veya daha ciddi ritim bozukluklarına yol açma riski yüksekse mutlaka tedavi edilmeleri gerekir. Bu tedavi ilaçlar ve ablasyondan oluşur. Ekstrasistol tedavisinde en az diğer tedaviler kadar önemli olan yaşam tarzı değişiklikleri de bulunur. Stresi azaltmak, sağlıklı bir kiloyu korumak, aşırı olmayan düzenli egzersiz yapmak, çay ve kahve gibi uyarıcılardan kaçınmak, sigara, alkol ve yasadışı uyuşturuculardan uzak durmak, sağlıklı bir diyet programını uygulamak önerilir.
Ekstrasistol Tedavi Edilmezse Ne Olur?
En çok merak edilen konulardan biri de budur. Ekstrasistol veya erken vuru tedavi edilmezse sayısı artabilir, aynı kalabilir ya da azalabilir. Bunu tahmin etmenin bir yolu yoktur. Özellikle istirahatte daha sık olan ve yürürken azalan erken vurular zaman içinde azalma eğilimindedir. Bunun dışında tahmin etmek zordur.
Asıl önemli konu, bazı erken vuruların yaşam için risk oluşturabileceği ve kalp fonksiyonlarında bozulmaya neden olabileceğidir. Tüm erken vurular değil, ancak belirli özelliklere sahip olanlar kalpte ventriküler taşikardi (VT) veya ventriküler fibrilasyon (VF) adı verilen daha ciddi, yaşamı tehdit eden ritim bozukluklarına neden olabilir.
Ekstrasistoller ayrıca kalp kasılmasının dinamiklerini bozabilir ve kalp yetmezliği riski yaratabilir. Erken vurularınız çok sayıda ise, EKG’de geniş bir QRS’ye neden oluyorsa ve erken vurularınız kalp duvarının dışından kaynaklanıyorsa kalp yetmezliğine neden olma potansiyelleri açısından özellikle risklidirler.
Ekstrasistol Ne Kadar Sürer?
Bazen birkaç ekstrasistol gelir ve sonra kaybolur, ancak bazen gün boyu sürer.
Ekstrasistol Zamanla Geçer mi?
Özellikle egzersizle azalan, dinlenirken veya yatarken hissedilen ekstrasistoller zamanla kaybolabilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, çay, kahve, alkol ve sigaradan uzak durmak ekstrasistollerin azalmasına katkı sağlar.
Ekstrasistol Neden Artar?
Ekstrasistoller zaman içinde artabilir. Özellikle altta yatan yapısal bir kalp hastalığı varsa bu hastalığın kalbe verdiği hasara bağlı olarak VES sayısı ve çıkış odakları artabilir. Sigara, stres, aşırı kafein ekstrasistolleri artırabilir.
Referans: Ventricular Extrasystoles
