Koroner Arter Hastalığı Nedir? Belirtiler, Nedenler, Tedavi

Koroner arter hastalığı (KAH)
Koroner arter hastalığı varlığında damarlarda oluşabilecek plakların görünümü

Koroner arter hastalığı (KAH), kalbi besleyen damarların daralması veya tıkanmasıdır; kalp krizi, ani ölüm ve kalp yetmezliği gibi ciddi sonuçlara yol açabileceği için önemlidir. Başlıca nedeni, damarlarda kolesterol birikimi, iltihap ve plak oluşumuyla gelişen aterosklerozdur. Risk faktörleri arasında yüksek kolesterol, hipertansiyon, sigara, diyabet ve hareketsiz yaşam yer alır. Tedavide sağlıklı beslenme, egzersiz, sigaranın bırakılması gibi yaşam tarzı değişiklikleri; ilaçlar (statin, aspirin), gerekirse anjiyoplasti (stent) veya bypass cerrahisi uygulanır.

Koroner Arter Hastalığı Nedir?

Koroner arter hastalığı, damar duvarlarında biriken kolesterol, yağ ve diğer maddelerden oluşan plakların (ateroskleroz) damarları daraltarak kan akışını kısıtladığı bir dolaşım bozukluğudur. Bu durum kalbin etkilenen bölgelerinin yeterince kanlanamamasına neden olur, zamanla bu daralma ileri düzeye ulaştığında, oksijen yetersizliği nedeniyle göğüs ağrısı (anjina) veya nefes darlığı gibi belirtiler görülebilir. Plakların yırtılması halinde ise oluşan pıhtılar damarın tamamen tıkanmasına yol açabilir ve bu durum kalp krizine neden olabilir.

Koroner arter hastalığı, kalp hastalıklarının en yaygın türlerinden biridir ve dünya genelinde önde gelen ölüm nedenlerinden biri olarak kabul edilir. Koroner arter hastalığı, “Koroner kalp hastalığı” veya kısaca “KAH” olarak da adlandırılır.

Koroner Arter Hastalığı Belirtileri

Koroner arter hastalığı belirtileri arasında göğüs ağrısı (angina), nefes darlığı, çabuk yorulma, terleme, baş dönmesi ve bazen mide bulantısı yer alır. Göğüs ağrısı genellikle fiziksel aktiviteyle artar ve dinlenince azalır. Ayrıca, ilerleyen hastalık durumlarında kalp krizi de görülebilir. Ancak, hastalığın erken evrelerinde belirtiler hafif olabilir veya hiç olmayabilir.

Koroner Arter Hastalığı Neden Olur?

Koroner arter hastalığı genellikle ateroskleroz adı verilen bir süreç sonucu ortaya çıkar. Ateroskleroz, damarların iç duvarlarında plak birikmesidir ve genellikle yüksek kolesterol, hipertansiyon, sigara kullanımı, şeker hastalığı ve genetik yatkınlık gibi faktörlerin etkisiyle gelişir. Ayrıca, sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam tarzı ve aşırı alkol tüketimi de hastalığın riskini artıran etkenlerdir.

Koroner Arter Hastalığı Teşhisi

Koroner arter hastalığının teşhisi, doktorun hastanın tıbbi geçmişini, şikayetlerini ve risk faktörlerini değerlendirmesiyle başlar. Fiziksel muayene ve kan testlerinin ardından, EKG, stres testi, ekokardiyografi ve koroner anjiyografi gibi ileri testler yapılabilir. Bu testler, damarların durumunu belirlemeye ve hastalığın ciddiyetini anlamaya yardımcı olur.

Koroner Arter Hastalığı Tedavisi

Koroner arter hastalığının tedavisinde amaç, damarlardaki plakları küçültmek ve kalbin oksijen ihtiyacını karşılamak için kan akışını artırmaktır. Tedavi genellikle yaşam tarzı değişiklikleri (diyet, egzersiz, sigara bırakma) ile başlar. Ayrıca, ilaç tedavisi (kolesterol düşürücüler, kan inceltici ilaçlar) ve gerektiğinde cerrahi müdahale (bypass ameliyatı veya stent yerleştirilmesi) uygulanabilir.

Koroner Arter Hastalığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Koroner arter hastalığı tedavi edilmediğinde, damarlar daha da daralabilir veya tıkanabilir, bu da kalp kasına oksijen gitmemesi sonucu kalp krizi (myokard enfarktüsü) riski oluşturur. Tedavi edilmeden uzun süre bırakılan hastalık, kalp yetmezliği, ritim bozuklukları ve ani kalp durması gibi komplikasyonlara yol açabilir.

Koroner Arter Hastalığı Nasıl Önlenir?

Koroner arter hastalığının önlenmesinde sağlıklı yaşam tarzı benimsemek çok önemlidir. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı ve dengeli beslenmek, sigara kullanmamak, alkol tüketimini sınırlamak ve ideal kiloyu korumak hastalığın riskini önemli ölçüde azaltır. Ayrıca, hipertansiyon, diyabet ve yüksek kolesterol gibi risk faktörlerinin yönetilmesi, hastalığın gelişimini engelleyebilir. Düzenli sağlık kontrolleri ve erken teşhis de koroner arter hastalığının önlenmesinde kritik rol oynar.

Koroner Arter Hastalığı Hakkında Sık Sorulan Sorular (SSS)

Stent ve Bypass Ameliyatı Arasındaki Fark Nedir?

  • Stent: Tıkalı damara kateterle ulaşılarak, balonla genişletme ve metal bir kafes (stent) yerleştirme işlemidir. Lokal anestezi ile yapılır, iyileşme süresi kısadır.

  • Bypass: Tıkalı damarın etrafından vücudun başka bir bölgesinden alınan damarla yeni bir kan yolu oluşturulur. Açık kalp cerrahisi gerektirir, genellikle çoklu damar tıkanıklıklarında tercih edilir.

Koroner Arter Hastalığı Tamamen İyileşir mi?

Hastalık tamamen ortadan kaldırılamaz, ancak yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve gerekli müdahalelerle kontrol altına alınabilir. Plak oluşumu yavaşlatılabilir veya stabil hale getirilebilir. Düzenli takip ve tedaviyle hastalar uzun yıllar sağlıklı yaşayabilir.

Stent Ömrü Ne Kadardır?

Stentler kalıcı olarak yerleştirilir ve ömür boyu kullanılabilir. Ancak, stent içinde yeniden daralma (restenoz) veya pıhtı oluşumu riski vardır. Bu riski azaltmak için kan sulandırıcı ilaçlar ve sağlıklı yaşam önerilerine uyulmalıdır.

Koroner Arter Hastalığında Beslenme Nasıl Olmalı?

Doymuş yağ ve trans yağ tüketimi azaltılmalı (kırmızı et, tereyağı, fast food). Lifli gıdalar (tam tahıllar, sebze-meyve) ve omega-3 kaynakları (balık, ceviz) tercih edilmeli. Tuz tüketimi sınırlanarak hipertansiyon riski düşürülmeli.

Sigara Bırakılırsa Damarlar Temizlenir mi?

Sigara bırakıldığında damar sağlığı hızla iyileşmeye başlar. Ancak mevcut plaklar tamamen temizlenmez. Sigara bırakma, yeni plak oluşumunu yavaşlatır ve kalp krizi riskini %50’ye kadar azaltır.

Koroner Arter Hastalığında Egzersiz Önerileri Nelerdir?

Haftada en az 150 dakika orta tempolu egzersiz (yürüyüş, yüzme, bisiklet) önerilir. Egzersiz öncesi doktor onayı alınmalıdır. Ağır sporlardan ve ani efor gerektiren aktivitelerden kaçınılmalıdır.

Genetik Yatkınlık Ne Kadar Etkilidir?

Ailede erken yaşta kalp hastalığı öyküsü varsa koroner arter hastalığı riski artar. Ancak, sağlıklı yaşam tarzı benimsenerek genetik risk %80 oranında azaltılabilir.

Referans: Coronary artery disease

Facebook
Twitter
Email
WhatsApp