Kalp Bloğu (AV Blok) Nedir?
Kalp Bloğu (AV Blok), kalbin üst odacıkları ile alt odacıkları arasındaki elektriksel iletimin yavaşladığı veya tamamen durduğu bir ritim bozukluğudur. Bu bozukuluk, kalbin normalden daha yavaş atmasına ya da düzensiz atmasına neden olabilir. Kalp bloğunun ciddiyeti, derecesine göre değişir ve bu durum, farklı belirtilerin ve risklerin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Bu iletim bozukluğu bazen geçici olabilirken, bazen de kalıcı hale gelebilir ve ciddi ritim bozukluklarına yol açabilir. Özellikle ileri derece kalp bloklarında, hastaların yakın takibi ve uygun tedavisi oldukça önemlidir. Tedavi seçenekleri arasında ilaç tedavisi ve kalp pili uygulamaları yer alır.
AV Blok dışında, SA (Sinoatriyal) Blok adı verilen bir durum da vardır. SA blok, kalpte ilk uyarının çıktığı yerden kulakçıklara yayılımda bir sorun olması durumudur. SA blok, bazen ciddi kalp duraklamalarına yol açabilir.
Kalpte bloklar ve neden olduğu şikayetler hakkında bir video hazırlamak istedim. Aşağıda izleyebilirsiniz.
Kalp Bloğu (AV Blok) Tipleri Nelerdir?
Kalp bloğu, elektriksel iletimin bozulma derecesine göre üç ana tipe ayrılır. Her tip, kendine özgü özelliklere ve risk seviyelerine sahiptir. Elektriksel sinyallerin ne kadar engellendiğine bağlı olarak birinci, ikinci ve üçüncü derece olmak üzere 3 tip kalp bloğu vardır.
1. Derece AV Blok
En hafif form olan birinci derece AV bloğunda, elektriksel sinyaller AV düğümünden geçer, ancak iletim gecikir. Bu, kalp hızının normalden daha yavaş olduğu anlamına gelir, ancak her sinyal yine de karıncığa ulaşır. Genellikle bu durum belirgin şikayetlere neden olmaz ve çoğu zaman tedaviye gerek yoktur.
2. Derece AV Blok
İkinci derece kalp bloğu birinci dereceden daha ciddidir ve sinyallerin kısmen bloke olduğu bir durumdur. Bu tür bloklar iki tipe ayrılır: ikinci derece tip 1 ve ikinci derece tip 2 şeklinde.
- Tip 1 AV blok: Bu tipte, AV düğümünden geçen elektriksel sinyaller giderek daha yavaşlaşır ve sonunda bir sinyalin karıncığa ulaşması engellenir. Bu, genellikle geçici ve hafif bir durumdur.
- Tip 2 AV blok: Bu tipte, sinyallerin düzenli aralıklarla engellendiği, ancak ritmin aniden normalleşebileceği bir durumdur. Tip 2 AV blok, genellikle daha tehlikeli olup kalp durması riski taşıyabilir.
İkinci derece bloğu olan kişilerde aşağıdaki belirtiler görülebilir;
- Bayılma, baş dönmesi, bayılacakmış gibi hissetme
- Yorgun hissetme
- Zor nefes alma
- Göğüs ağrısı
Bazen şikayet yaratmayabilir.
3. Derece AV Blok (AV Tam Blok)
Üçüncü derece AV blok veya AV tam blok, kalp blokları içerisindeki en ciddi tiptir. Bu durumda, elektriksel sinyaller tamamen engellenir. Kulakçıklardan gelen sinyaller karıncıklara ulaşamaz ve kalp, kendi başına düzenli bir hızda atmaya devam eder. Kalp hızı genellikle çok düşük olur. Üçüncü derece kalp bloğu olan çoğu kişide şikayetler ortaya çıkar. İkinci derece ile aynı şikayetlere neden olabilir, ancak daha şiddetli olma eğilimindedir. 3. derece kalp bloğu hayatı tehdit edici olabilir.
Kalp Bloğu (AV Blok) Belirtileri Nelerdir?
Kalp bloğu belirtileri, bloğun tipi ve şiddetine göre değişiklik gösterir. Hafif vakalarda belirti olmayabilirken, daha ciddi durumlarda ise belirgin semptomlar ortaya çıkabilir. Kalp bloğunun genel belirtileri arasında baş dönmesi, bayılma, çarpıntı, yorgunluk, nefes darlığı ve göğüs ağrısı bulunabilir. Bazı hastalar, özellikle daha şiddetli blokajlar söz konusu olduğunda, düzensiz veya çok yavaş kalp atışlarını fark edebilirler.
Kalpte Blok Neden Olur?
Kalp bloğu, elektriksel sinyallerin AV düğümünden geçişinin yavaşlaması veya tamamen engellenmesiyle ortaya çıkar. Kalp bloğunun başlıca nedenleri şunlardır:
- İleti sisteminin dejenerasyonu: Yaşla birlikte kalbin elektriksel iletim sistemi zayıflayabilir, bu da sinyallerin geçişinin yavaşlamasına veya engellenmesine neden olabilir.
- Kardiyak müdahaleler veya ameliyatlar: Kalp cerrahisi veya diğer kardiyolojik müdahaleler, elektriksel iletimi etkileyebilir ve blokajlara yol açabilir.
- İlaçlar: Özellikle kalp ritmini düzenlemeye yönelik kullanılan bazı ilaçlar, kalp bloğuna neden olabilir.
- Aort kapağı enfeksiyonları: Aort kapağındaki enfeksiyonlar, kalbin elektriksel sistemini etkileyebilir ve blokajlara yol açabilir.
- Doğuştan gelen nedenler: Nadir de olsa, bazı kişiler kalp bloğu ile doğar, bu genellikle genetik faktörlerden kaynaklanır.
Kalp Bloğu (AV Blok) Tanısı Nasıl Konmaktadır?
Kalp bloğunun tanısı ve tipi, genellikle EKG veya ritim holter ile belirlenir. Bu testler kalpteki elektriksel aktiviteyi kaydederek bloğun derecesini ve özelliklerini gösterebilmektedir.
EKG (Elektrokardiyografi), kalbin elektriksel aktivitesinin anlık görüntüsünü sağlar. Cilde yerleştirilen elektrotlar aracılığıyla kalbin elektriksel sinyalleri kaydedilir. EKG’de, kulakçıklar ve karıncıklar arasındaki iletim zamanı ve düzeni değerlendirilerek bloğun varlığı ve derecesi tespit edilebilir.
Ritim holter ise 24-48 saat boyunca kalp ritmini sürekli kaydeden taşınabilir bir cihazdır. Özellikle aralıklı ortaya çıkan blokların veya gün içinde değişkenlik gösteren iletim problemlerinin tespitinde önemlidir. Holter kaydı, bloğun sıklığını, süresini ve günlük aktivitelerle ilişkisini göstererek daha detaylı bir değerlendirme sağlar.
Kalp Bloğu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kalp bloğu tedavisi, bloğun derecesine bağlıdır. Birinci derece kalp bloğu olan çoğu kişinin tedaviye ihtiyacı yoktur. İkinci derece tip 1 bloğu olan bazı kişilere kalp pili gerekebilir. İkinci derece tip 2 ve üçüncü derece kalp bloğu olan çoğu kişi (doğuştan bir blok olmadığı sürece) kalp piline ihtiyaç duyar.
Tedavide önemli olan bir diğer nokta, kalp bloğuna neden olan durumların tespit edilmesi ve tedavi edilmesidir. Örneğin bazı ilaçlar kalp bloğuna neden olabilir, bu durumda ilacın kesilmesi veya değiştirilmesi gerekebilir. Benzer şekilde vücuttaki tuz-mineral dengesizlikleri veya enfeksiyonlar da kalp bloğuna yol açabilir, bunların tedavi edilmesi gerekir.
Kalp Bloğu Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kalp bloğu tedavi edilmezse ne olur?
Tedavi edilmeyen kalp bloğu, ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Özellikle tam blok durumunda kalp, vücuda yeterli kan pompalayamayabilir, bu da organ hasarı, bayılma ve ani kalp durması riskini artırır.
Kalp bloğu olan biri uçakla seyahat edebilir mi?
Çoğu hasta uçakla seyahat edebilir, ancak ileri derece bloklarda, özellikle pil takılı olan hastalarda, uçuş öncesi doktor tavsiyesi alınmalıdır.
Kalp bloğu belirtileri ani mi başlar?
Belirtiler, bloğun türüne ve nedenine bağlı olarak ani ya da kademeli olarak ortaya çıkabilir. Ani başlayan belirtiler genellikle daha ciddidir ve acil müdahale gerektirir.
Kalp pili takıldığında nelere dikkat edilmelidir?
Kalp pili takılmış hastalar, güçlü manyetik alanlardan kaçınmalı ve düzenli pil kontrollerine gitmelidir. Ayrıca, belirli cihazlar veya teknolojik aletler pilin işlevini etkileyebilir, bu nedenle doktor tavsiyesi önemlidir.
Kalp bloğu olan çocuklarda durum farklı mıdır?
Doğumsal (konjenital) kalp blokları çocuklarda görülebilir ve genellikle daha erken teşhis edilir. Tedavi ve takip yöntemleri yetişkinlerden farklı olabilir.
Kalp bloğu olan biri normal bir yaşam sürebilir mi?
Evet, uygun tedavi ve takip ile çoğu hasta normal bir yaşam sürebilir.
Kalp bloğu önlenebilir mi?
Bazı durumlarda önlenemez, ancak sağlıklı bir yaşam tarzı, düzenli kontroller ve kalp sağlığını korumak riski azaltabilir.
Kalp bloğu genetik midir?
Bazı nadir formları genetik olabilir, ancak çoğu kalp bloğu edinseldir.
Egzersiz kalp bloğunu etkiler mi?
Egzersizin etkisi kişiye ve bloğun tipine göre değişir. Egzersiz programı doktor gözetiminde planlanmalıdır.
Kalp bloğu olan birinin hamile kalması güvenli midir?
Birçok kadın güvenli bir şekilde hamile kalabilir, ancak yakın tıbbi gözetim gereklidir.

Referans: Atrioventricular Block