Göğüs ağrısı, birçok kişi için akla hemen kalp krizini getiren, ancak çok çeşitli nedenlerden kaynaklanabilen karmaşık bir şikayettir. Kalp yetersizliği, anjina veya kalp krizi gibi ciddi durumların bir belirtisi olabileceği gibi, sindirim sistemi sorunları (reflü), kas-iskelet sistemi ağrıları veya panik atak gibi daha az tehlikeli durumlardan da kaynaklanabilir. Her göğüs ağrısı aynı anlama gelmez ve bu ağrının karakteri, süresi ve eşlik eden belirtileri, altta yatan nedeni anlamak için kritik ipuçları sunar.
Göğüs ağrısı hissettiğinizde, özellikle de ani başlayan, şiddetli, terleme, nefes darlığı, mide bulantısı veya çene-kol ağrısı ile birlikteyse kalp krizi olabilir. Böyle bir durumda vakit kaybetmeden acil servise başvurmalısınız.
Göğüs Ağrısı Nedir?
Göğüs ağrısı, göğüs kafesi ile boyun ve üst karın bölgesi arasında hissedilen rahatsızlık, baskı, sıkışma veya yanma hissi gibi şikayetleri kapsayan genel bir terimdir. Göğüs ağrısı, hissedildiği yere ve şekline göre farklı anlamlar taşıyabilir. Örneğin, kalbe bağlı ağrılar genellikle göğsün ortasında baskı hissiyle kendini gösterirken, kas ağrıları daha keskin ve noktasal olabilir.
Göğüs Ağrısı Neden Olur?
Göğüs ağrısının nedeni çok farklı organ ve sistemlerden kaynaklanabilir. Kalp damar hastalıkları, akciğer problemleri, kas-iskelet sistemi sorunları ve mide problemleri en sık görülen sebepler arasındadır. Her nedenin kendine özgü özellikleri vardır. Ağrının kaynağını anlamak için eşlik eden belirtileri bilmek çok önemlidir.
Kalbe Bağlı Göğüs Ağrısı Nedenleri
Kalp ve damar hastalıkları, göğüs ağrısının en ciddi sebeplerini oluşturmasına rağmen sadece %15-20’lik bir kısmını kapsar. Göğüs ağrısı yapan kalp hastalıkları arasında koroner arter hastalıkları (anjina ve kalp krizi), kalp kası hastalıkları (kardiyomiyopatiler), kalp zarı iltihapları (perikardit), kapak hastalıkları, ritim bozuklukları ve büyük damar hastalıkları (aort anevrizması, aort diseksiyonu) bulunur. Kalbin kan pompalama kapasitesini azaltan, damarların bütünlüğünü bozan veya kalp dokusunda iltihap oluşturan her durum göğüs bölgesinde ağrıya yol açabilir. Bu ağrı kimi zaman efor sırasında ortaya çıkar, kimi zaman ise istirahat halinde aniden gelişir ve acil müdahale gerektirebilir.
Akciğere Bağlı Göğüs Ağrısı Nedenleri
Akciğer ve solunum yollarına ait hastalıklar da göğüs ağrısına neden olabilir. Zatürre, akciğer zarı iltihabı (plörit), akciğer damarına pıhtı atması (pulmoner emboli), akciğer sönmesi (pnömotoraks), bronşit, KOAH alevlenmeleri ve akciğer tümörleri bu gruba girer. Bu durumlar genellikle solunum hareketlerini etkileyerek, derin nefes alma veya öksürme sırasında ağrıyı artırır. Özellikle pıhtı atması ve akciğer sönmesi gibi nedenler acil tanı ve tedavi gerektirir.
Sindirim Sistemine Bağlı Göğüs Ağrısı Nedenleri
Göğüs ağrısının kaynağı bazen mide, yemek borusu veya safra yollarındaki sorunlardır. Reflü hastalığı, yemek borusu iltihabı, yemek borusu spazmı, mide ülseri, safra taşları ve pankreatit bu grupta yer alır. Bu hastalıklar, göğüs kafesine yakın konumları nedeniyle ağrıyı göğüste hissettirir. Yemek sonrası artış, yatar pozisyonda kötüleşme, ağıza asit gelmesi veya karın üst bölgesine yayılan ağrı, sindirim sistemi kaynaklı nedenleri düşündürür.
Kas-İskelet Sistemine Bağlı Göğüs Ağrısı Nedenleri
Kaslar, kaburga kemikleri ve göğüs duvarındaki kıkırdak yapılar, zorlanma, fibromiyalji, travma (yaralanma) veya iltihap nedeniyle ağrıya yol açabilir. Kas zorlanmaları, kaburga kırıkları, kaburga kıkırdak iltihabı (kostokondrit) ve göğüs duvarına alınan darbeler bu gruba girer. Bu tür ağrılar genellikle belirli bir noktada yoğunlaşır, dokunmakla veya hareket etmekle artar ve nefesle ilişkili olabilir.
Psikolojik Göğüs Ağrısı Nedenleri
Panik atak, anksiyete bozuklukları ve yoğun stres göğüs ağrısının fiziksel olmayan sebeplerindendir. Psikolojik kaynaklı ağrılar bazen kalp krizini taklit edecek kadar şiddetli olabilir. Göğüste sıkışma, nefes alamama hissi, çarpıntı, terleme ve ölüm korkusu bu durumlarda sık görülür. Altta yatan fiziksel bir hastalık olmasa da belirtiler gerçektir ve kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.
Göğüs Kafesi Ağrısı Neden Olur?
Göğüs kafesi ağrısı daha çok kas-iskelet sistemi, kaburgalar veya kıkırdak dokusuyla ilgili problemlere işaret eder. En sık görülen nedenler arasında kostokondrit, kas gerilmesi ve kaburga zedelenmeleri bulunur. Özellikle zorlayıcı hareketler, ağır kaldırma, öksürük veya travma sonrası ortaya çıkabilir. Ağrı genellikle belirli bir noktadadır ve dokununca artar. Ancak, travma sonrası gelişen şiddetli ağrılar veya nefes almakta zorlanma gibi belirtiler varsa kaburga kırıkları ya da akciğer zarının etkilenmesi ihtimali unutulmamalıdır.
Göğüs Ağrısı Belirtileri Nelerdir?
Göğüs ağrısının karakteri, yeri ve ne zaman ortaya çıktığı, nedenini anlamak için çok önemlidir. Aşağıda, göğüs ağrısının en sık görülen nedenlerine göre hangi belirtilerle ortaya çıkabileceğini bulabilirsiniz.
Kalp Kaynaklı Göğüs Ağrısı Belirtileri
Kalbinizle ilgili bir problem olduğunda, ağrı genellikle göğsünüzün tam ortasında hissedilir. Bu ağrı baskı, sıkışma veya ezilme şeklinde tarif edilir ve bazen “göğsüme fil oturmuş gibi” bir his verir. Sol kolunuza, çenenize, boynunuza veya sırtınıza yayılabilir. Çoğunlukla fiziksel efor sırasında başlar ve dinlenince azalır. Kalp damar tıkanıklığına bağlı ağrılar, nitrat grubu dil altı ilaçlarla rahatlayabilir. Kalp krizi sırasında ağrı dinlenmekle geçmeyebilir ve 20 dakikadan uzun sürebilir.
Akciğer Kaynaklı Göğüs Ağrısı Belirtileri
Akciğerlerinizden veya solunum yollarınızdan kaynaklanan ağrılar genellikle keskin, batıcı bir şekilde hissedilir. Derin nefes almak, öksürmek veya hapşırmak bu ağrıyı şiddetlendirebilir. Bazen yan yatmakla rahatlama olabilir. Nefes darlığı, öksürük ve ateş gibi ek şikayetler tabloya eşlik edebilir. Akciğer zarının iltihabı ya da pıhtı atması gibi durumlarda pozisyon değiştirince ağrı şekil değiştirebilir.
Kas-İskelet Kaynaklı Göğüs Ağrısı Belirtileri
Kaslarınızdan, kaburgalarınızdan veya eklemlerinizden kaynaklanan ağrılar daha yüzeysel ve lokalizedir. Elinizle bastığınızda ya da dokunduğunuzda ağrı artabilir. Günlük hareketler, ağır kaldırma veya yanlış pozisyonda uyuma bu ağrıları tetikleyebilir. Dinlendiğinizde veya bölgeyi zorlamadığınızda şikayetler genellikle hafifler.
Sindirim Sistemi Kaynaklı Göğüs Ağrısı Belirtileri
Mide, yemek borusu veya safra kesesi problemleri de göğüs bölgesinde ağrıya yol açabilir. Bu tür ağrılar genellikle yanma, batma veya baskı hissi şeklindedir. Yemek yedikten sonra başlayabilir veya açlıkta artabilir. Antasit kullanımı ile rahatlama sağlanabilir. Ekşi su gelmesi, şişkinlik veya yutma güçlüğü gibi sindirim sistemi şikayetleri ağrıya eşlik edebilir.
Psikolojik ve Stres Kaynaklı Göğüs Ağrısı Belirtileri
Yoğun stres, kaygı veya panik atak sırasında ortaya çıkan göğüs ağrıları, gerçek kalp ağrısına çok benzer bir his verebilir. Sıkışma veya basınç hissi genellikle kalp çarpıntısı, terleme, titreme ve nefes darlığı ile birlikte görülür. Panik atak anında yoğun bir korku hissi ve “ölüyorum” düşüncesi yaşanabilir. Uykusuzluk, aşırı kafein tüketimi veya travmatik olaylar bu durumu tetikleyebilir.
Hiperventilasyon
Stresli veya kaygılı durumlarda hızlı ve yüzeysel nefes almak, vücudunuzdaki oksijen-karbondioksit dengesini bozar. Bu durum göğüs bölgesinde sıkışma hissine, ellerde ve ayaklarda uyuşmaya, baş dönmesine ve sersemlik haline yol açabilir. Hiperventilasyon genellikle panik atak veya yoğun kaygı ile birlikte görülür.
Göğüs Ağrısına Ne İyi Gelir?
Göğüs ağrısına iyi gelecek yöntem, ağrının sebebine göre değişir. Kalp krizi veya pıhtı atması gibi acil durumlarda evde uygulanacak hiçbir yöntem yeterli olmaz. Böyle bir durumda vakit kaybetmeden 112’yi aramak gerekir. Mide kaynaklı ağrılarda beslenme düzeni ve asit azaltıcı ilaçlar, kas-iskelet kaynaklı ağrılarda ise istirahat ve basit ağrı kesiciler fayda sağlayabilir. Ancak, göğüs ağrısının nedenini bilmeden tedavi denemek tehlikelidir.
Göğüs ağrısı, farklı organ sistemlerinden kaynaklanabileceği için öncelikle doğru tanı koymak gerekir.
- Kalp hastalıklarında, özellikle de anjina veya kalp krizi şüphesinde en doğru yaklaşım acilen hastaneye başvurmaktır.
- Reflü, gastrit gibi sindirim sistemi kaynaklı ağrılarda yemek sonrası aşırı yüklenmemek, yağlı ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmak, yatmadan 2-3 saat önce yemek yemeyi bırakmak fayda sağlar.
- Kas-iskelet kaynaklı ağrılarda istirahat, sıcak-soğuk uygulama ve hafif egzersizler rahatlama sağlayabilir.
- Anksiyeteye bağlı ağrılarda derin nefes teknikleri, gevşeme egzersizleri ve gerekirse profesyonel psikolojik destek önemlidir.
Göğüs ağrısına iyi gelen yöntemler sadece ağrı başladığında değil, başlamadan önce de uygulanabilir. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları, göğüs ağrısına yol açabilecek kalp, akciğer ve sindirim sistemi hastalıklarının riskini azaltır. Bunun için sigarayı bırakmak, düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, stresi yönetmek, düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak ve sağlıklı kiloyu korumak önemlidir.
Göğüs Ağrısı Nasıl Geçer?
Göğüs ağrısının geçmesi, ancak nedeninin doğru belirlenip uygun tedavinin uygulanmasıyla mümkündür. Bazı durumlarda ağrı basit bir kas zorlanmasından kaynaklansa da, kalp krizi veya akciğer pıhtısı gibi hayati risk taşıyan sebepler de olabilir. Kalp ve damar kaynaklı ağrılar genellikle tıbbi veya cerrahi müdahale ile kontrol altına alınır. Akciğer enfeksiyonlarında antibiyotikler, reflüde asit baskılayıcı ilaçlar, kas-iskelet sorunlarında ise fizik tedavi ve ağrı kesiciler kullanılabilir.
Kalple İlgili Göğüs Ağrısı Tedavisi
Kalp krizi veya anjina gibi durumlarda tedavi acil yapılır. Damar tıkanıklığını açmaya yönelik girişimler, pıhtı çözücü ilaçlar, damar genişletici tedaviler ve kalp fonksiyonunu destekleyen ilaçlar uygulanabilir.
Akciğer Kaynaklı Göğüs Ağrısı Tedavisi
Zatürre, akciğer pıhtısı veya plevra iltihabı gibi durumlarda enfeksiyon giderici ilaçlar, pıhtı çözücü tedaviler veya solunum desteği gerekebilir.
Mide ve Yemek Borusu Kaynaklı Göğüs Ağrısı Tedavisi
Sindirim kaynaklı ağrıya antasit ve beslenme düzenlemesi yardımcı olur. Antasit tabletler mide asidini nötralize eder ve hızlı rahatlama sağlar. H2 reseptör blokerleri ranitidin, famotidin asit üretimini azaltır. Proton pompa inhibitörleri omeprazol, lansoprazol güçlü asit baskılama yapar.
Beslenme değişiklikleri uzun vadeli çözüm sağlar. Küçük ve sık öğünler mide yükünü azaltır. Baharatlı, yağlı, asitli yiyeceklerden kaçının. Yemek sonrası 2-3 saat boyunca uzanmayın. Başınızı yükseğe alarak uyuyun.
Kas-İskelet Sistemi Kaynaklı Göğüs Ağrısı Tedavisi
Kas kaynaklı ağrıya sıcak-soğuk uygulama ve hafif germe etkilidir. İlk 24-48 saat soğuk kompres iltihabı azaltır. 15-20 dakika arayla uygulayın. Sonrasında sıcak kompres kas gevşemesini sağlar. Hafif germe egzersizleri kasın esnekliğini artırır. Anti-inflamatuar ilaçlar ibuprofen, diklofenak ağrı ve iltihabı azaltır.
Psikolojik Nedenlere Bağlı Göğüs Ağrısı Tedavisi
Panik atak ve anksiyete kaynaklı göğüs ağrılarında, psikoterapi, stres yönetimi teknikleri ve gerekirse ilaç tedavisi faydalı olabilir.
Ne Zaman Doktora başvurmalısınız?
Ani başlayan, şiddetli, sıkışma veya baskı şeklinde hissedilen ve boyuna, çeneye, omuza ya da kola yayılan göğüs ağrısı acil durumdur. Ayrıca nefes darlığı, terleme, bulantı, baş dönmesi, bayılma hissi gibi şikayetler eşlik ediyorsa acil tıbbi yardım gerekir.
Göğüs ağrınız hafif olsa bile aşağıdaki durumlarda mutlaka doktora başvurmalısınız:
- Eforla ortaya çıkıp dinlenince geçen ağrı
- Günlerce süren veya tekrarlayan göğüs ağrısı
- Ateş, öksürük, balgam gibi enfeksiyon belirtileri ile birlikte seyreden ağrı
- Travma sonrası ortaya çıkan göğüs ağrısı
- Daha önce kalp, akciğer veya mide hastalığı tanısı almışsanız ve ağrınız yeni başlamışsa
