Kalp ritim bozuklukları, yaşam kalitesini düşüren ve bazen hayati risk oluşturan önemli sağlık sorunlarıdır. Kardiyoversiyon, özellikle atriyal fibrilasyon ve diğer ritim bozukluklarında kalp ritmini düzeltmeyi amaçlayan etkili bir tedavi yöntemidir. Acil durumlarda hayat kurtarıcı olabilirken, planlı şekilde uygulandığında uzun vadeli yaşam kalitesini artırabilir.
Kardiyoversiyon Nedir?
Kardiyoversiyon, kalpteki anormal ritmi (aritmi) normal sinüs ritmine döndürmek amacıyla uygulanan tıbbi bir işlemdir. Bu işlem, elektriksel kardiyoversiyon veya ilaçla kardiyoversiyon yöntemlerinden biriyle yapılabilir. Amaç, kalbin daha düzenli ve etkili çalışmasını sağlamaktır. Ritim bozukluğunun tipi, süresi ve hastanın genel durumu uygulanacak yöntemi belirler.
Kardiyoversiyon acil durumlar için hayati önem taşıyan bir müdahale olabileceği gibi, elektif (planlanmış) olarak da uygulanabilir. Bu prosedür kalp ritmini normale döndürerek kalbin pompalama fonksiyonunu iyileştirir ve hastanın yaşam kalitesini artırır. Doğru hasta seçimi ve uygun teknikle yapıldığında oldukça güvenli ve etkili bir yöntemdir.
Kardiyoversiyon Ne Zaman Yapılır?
Acil kardiyoversiyon hastanın genel durumunun bozuk olduğu kritik durumlarda yapılır. Düşük tansiyon, şok hali, ani gelişen kalp yetmezliği ve şiddetli göğüs ağrısının eşlik ettiği ritim bozukluklarında derhal kardiyoversiyon gerekebilir. Bu durumlar hayati tehdit oluşturduğu için kan sulandırıcı tedavi beklenmez.
Planlı kardiyoversiyon ise şikayete neden olan, ilaç tedavisine dirençli ve yaşam kalitesini bozan kronik ritim bozukluklarında planlanır. Yeni başlangıçlı atriyal fibrilasyonda 48 saat içinde yapılabilir. Kalp ameliyatı öncesi ritim düzeltme amacıyla da uygulanabilir.
Kardiyoversiyon kararı hastanın genel durumu, yaşı, eşlik eden hastalıklar ve ritim bozukluğunun süresi göz önünde bulundurularak verilir. Amaç, kalbin daha verimli çalışmasını sağlamaktır.
Kardiyoversiyon Öncesi Hazırlık
Kardiyoversiyon öncesi kapsamlı değerlendirme yapılır. Ekokardiyografi kalp yapısını ve fonksiyonlarını değerlendirir, kalp içinde pıhtı varlığını kontrol eder. Transözofageal ekokardiyografi (TEE) sol atriumda pıhtı araştırması için daha hassas bir yöntemdir.
Kan tetkikleri elektrolit değerlerini, böbrek ve karaciğer fonksiyonlarını, pıhtılaşma parametrelerini inceler. Tiroid fonksiyonları ve ilaç seviyeleri de kontrol edilir. Kardiyoversiyon öncesi genellikle 3-4 hafta antikoagülan tedavi uygulanır.
Kardiyoversiyon Nasıl Yapılır?
Kardiyoversiyon, elektriksel ve farmakolojik (ilaçla) olmak üzere iki şekilde yapılır. Elektriksel kardiyoversiyon defibrilatör cihazı kullanılarak yapılır ve hasta genel anestezi altına alınır. Göğüs duvarına yerleştirilen elektrotlar aracılığıyla kalbe kontrollü elektrik şoku verilir.
Farmakolojik kardiyoversiyon ise ilaçlarla yapılır ve amiodaron, flecainide, propafenon gibi antiaritmik ilaçlar kullanılır. Bu yöntem daha yavaş etki eder ancak anestezi gerektirmez. İlaçla kardiyoversiyon genellikle daha stabil hastalarda tercih edilir.
Kardiyoversiyon Sonrası Bakım
Kardiyoversiyon sonrası hasta monitörize edilerek kalp ritmi ve vital bulgular takip edilir. Anestezinin etkisi geçene kadar hasta gözlem altında tutulur ve aynı gün taburcu edilebilir. Göğüste hafif yanık izleri normal olup birkaç gün içinde kaybolur.
Kardiyoversiyon sonrası antikoagülan tedaviye devam edilir ve en az 4 hafta sürdürülür. Kontrol EKG’si yapılarak ritmin kalıcılığı değerlendirilir. Hastalar ağır kaldırma, araç kullanma gibi aktivitelerden 24 saat kaçınmalıdır.
Kardiyoversiyon ile Tedavi Edilen Ritim Bozuklukları
Kardiyoversiyon, kalpteki ritim bozukluklarını normale döndürmek için kullanılan etkili bir tedavi yöntemidir. En sık atriyal fibrilasyon tedavisinde uygulanır. Atriyal fibrilasyon, kalbin düzensiz atmasına yol açar ve tedavi edilmezse kalp yetmezliği, inme riski ve yaşam kalitesinde düşüşe neden olabilir.
Atriyal flutter da kardiyoversiyon için yaygın bir uygulama nedenidir. Bu durumda kalp hızlı ve düzenli atsa da ritim normal değildir. Kardiyoversiyon ayrıca supraventriküler taşikardi (kalbin üst odacıklarından kaynaklanan hızlı ritimler) ve ventriküler aritmiler (kalbin alt odacıklarından kaynaklanan hızlı ritimler) gibi ciddi taşikardi türlerinde de uygulanır. Özellikle hastanın tansiyonu düşmüş veya kalp fonksiyonları bozulmuşsa, acil kardiyoversiyon hayat kurtarıcı olabilir.
Ek yol sendromları, örneğin Wolff-Parkinson-White sendromu gibi durumlarda da kardiyoversiyon tercih edilir. Bu sendromlarda kalpte normalin dışında bir elektriksel yol bulunur ve ani hızlı ritim atakları görülebilir. Kardiyoversiyon, bu ritim bozukluklarını hızla düzeltmek için güvenli ve etkili bir yöntemdir. Deneyimli kardiyolog tarafından risk-fayda değerlendirmesi yapılmalıdır.
Kardiyoversiyon Riskleri
Kardiyoversiyon genel olarak güvenli bir prosedür olmakla birlikte bazı riskler taşır. En ciddi komplikasyon tromboembolizm olup, kalp içindeki pıhtının koparak beyin, akciğer veya diğer organlara gitmesidir. Bu nedenle uygun antikoagülasyon kritik öneme sahiptir. Ciltte yanık, kas ağrısı ve geçici ritim bozuklukları görülebilir. Anestezi ile ilgili komplikasyonlar nadiren gelişebilir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Kardiyoversiyon işleminden sonra çarpıntınız tekrar başlarsa, göğüs ağrısı, bayılma hissi ya da nefes darlığınız olursa vakit kaybetmeden doktora başvurmalısınız. Ayrıca ilaçlara bağlı yan etkiler, ritim değişiklikleri ya da beklenmedik şikayetler gelişirse kontrol için hekiminizle iletişime geçmeniz önemlidir.
Sık Sorulan Sorular
Kardiyoversiyon ağrılı bir işlem midir?
Hayır. Elektriksel kardiyoversiyon sırasında uyutulursunuz ve işlem genellikle birkaç dakika içinde tamamlanır. Uyandığınızda genellikle hiçbir şey hissetmezsiniz. Hafif göğüs hassasiyeti görülebilir ancak bu geçicidir.
Kardiyoversiyon kalp krizine yol açar mı?
Hayır. Uygun hasta seçimi ve işlem öncesi hazırlık yapıldığında kardiyoversiyon oldukça güvenli bir işlemdir. Ancak nadir de olsa ritim bozukluğu, düşük tansiyon veya geçici şok komplikasyonları gelişebilir. Kalp krizi riski çok düşüktür.
İşlem sonrası hemen taburcu olabilir miyim?
Genellikle evet. Kardiyoversiyon sonrası bir süre gözlem altında tutulursunuz. Eğer işlem sonrası durumunuz stabil ise, aynı gün taburcu edilirsiniz. Ancak bazı hastalarda gece boyunca izlem gerekebilir.
Kardiyoversiyon herkese uygulanabilir mi?
Her ritim bozukluğu için uygun değildir. Özellikle kalpte pıhtı riski varsa işlem öncesi kan sulandırıcı tedavi gerekir. Atriyal fibrilasyon gibi durumlarda işlem öncesi ve sonrası dikkatli planlama yapılmalıdır.
Kardiyoversiyon kalp ritmini kalıcı olarak düzeltir mi?
Bu kişiye ve altta yatan ritim bozukluğuna bağlıdır. Bazı hastalarda ritim uzun süre normale dönerken, bazılarında tekrar aritmi gelişebilir. Gerekirse işlem tekrarlanabilir veya farklı tedavi yöntemleri tercih edilebilir.
Referans: Cardioversion
