Balon anjiyoplasti ve stent, kalp damarlarında tıkanıklık veya daralma olduğunda kan akışını yeniden sağlamak için yapılan minimal invaziv tedavi yöntemleridir. Koroner arter hastalığında, damar duvarlarında biriken yağ, kolesterol ve diğer maddeler zamanla plak oluşturarak damarları daraltabilir. Bu durum kalbin yeterli oksijen almasını engelleyerek göğüs ağrısı (anjina) ve kalp krizi riskine yol açabilir.
Balon anjiyoplasti damarı genişletirken, stent ise bu açıklığın uzun süre korunmasını sağlar. Bu yöntemler, açık kalp ameliyatına gerek kalmadan damar sağlığını iyileştirir, hastaların yaşam kalitesini artırır ve olası komplikasyonları önler.
Balon Anjiyoplasti Nedir?
Balon anjiyoplasti, damar tıkanıklıklarını açmak için kullanılan bir tekniktir. İşlem sırasında, bir kateter (ince esnek tüp) kasık veya el bileğindeki bir arterden girilerek daralmış damara ilerletilir. Kateterin ucunda küçük bir balon bulunur. Bu balon, daralmış bölgeye ulaştığında şişirilerek plağı sıkıştırır ve damarın genişlemesini sağlar. Böylece kan akışı düzeltilmiş olur. İşlem sırasında hasta uyanıktır ancak lokal anestezi sayesinde ağrı hissetmez; süreç, röntgen görüntüleme ile dikkatlice izlenir.
Stent Nedir?
Stent, balon anjiyoplasti sonrası damarın açık kalmasını sağlamak için yerleştirilen küçük, metal bir ağ yapısıdır. Balon damarı genişlettikten sonra, stent kateter yardımıyla aynı bölgeye yerleştirilir ve damarın açık kalmasını sağlayarak tekrar daralma riskini azaltır. İlaçlı (drug-eluting) ve ilaçsız (bare-metal) olmak üzere farklı türleri vardır. İlaçlı stentler, damar içinde yeniden daralmayı önleyen özel ilaçlar salgılar.
Stent Türleri Nelerdir?
Stentler, hastanın durumuna ve damarın ihtiyaçlarına göre farklı türlerde olabilir. Kardiyolog, hangi türün uygun olduğuna, hastanın sağlık geçmişine ve damar yapısına göre karar verir.
İlaçlı Stent (Drug-Eluting Stent – DES):
- Stentin yüzeyinde damar içi hücre büyümesini engelleyen özel bir ilaç bulunur.
- Damarın tekrar daralmasını (restenoz) önlemeye yardımcı olur.
- Uzun vadede tıkanma riski düşük olduğu için genellikle yüksek riskli hastalarda tercih edilir.
- Kan sulandırıcı ilaç kullanım süresi genellikle daha uzundur.
İlaçsız Stent (Bare-Metal Stent – BMS):
- Sadece metalden yapılmış olup ilaç salınımı yapmaz.
- Vücut tarafından zamanla kaplanarak damarın yapısına dahil olur.
- İlaçlı stente kıyasla tekrar daralma riski daha yüksek olabilir.
- Kan sulandırıcı ilaçların uzun süre kullanılamadığı hastalar için daha uygundur.
Biyobozunur (Çözünür) Stent:
- Zamanla vücutta eriyerek kaybolan bir yapıya sahiptir.
- Metal stentlere kıyasla damarın doğal hareketliliğini korumasına yardımcı olur.
- Kullanımı hala sınırlıdır ve belirli hasta gruplarında tercih edilir.
Balon Anjiyoplasti ve Stent Hangi Durumlarda Tercih Edilir?
Balon anjiyoplasti ve stent uygulaması, özellikle göğüs ağrısı (anjina) şikayetleri olan, damar tıkanıklığı nedeniyle kalp krizi riski taşıyan veya kalp krizi geçiren hastalarda tercih edilir. Ayrıca, bypass ameliyatı yapılamayan ya da ameliyat riski yüksek olan hastalar için de bir tedavi seçeneğidir. Bazı durumlarda, damar darlığının ilaç tedavisiyle kontrol altına alınamadığı hastalarda da uygulanabilir.
Balon Anjiyoplasti ve Stentin Faydaları Nelerdir?
Balon anjiyoplasti ve stent uygulaması ile kan akışı düzeltilerek göğüs ağrısı hafifler, kalp kasının oksijen ihtiyacı karşılanır ve kalp krizi riski düşürülür. Hastalar genellikle işlemden sonra daha az yorgunluk hisseder ve günlük yaşamlarına dönebilir. Stentin damarı açık tutması, uzun vadede ek tedavilere olan ihtiyacı azaltır. Minimal invaziv bir yöntem olduğu için iyileşme süresi kısadır ve hastalar genelde bir gün içinde taburcu edilir.
Balon Anjiyoplasti ve Stent Uygulaması Nasıldır?
Balon anjiyoplasti ve stent işlemi genellikle lokal anestezi altında kasık veya el bileğinden bir kateter yardımıyla gerçekleştirilir. Öncelikle damar içine kontrast madde verilerek daralma veya tıkanıklık alanları görüntülenir. Ardından, ince bir tel üzerinden balon damar içine ilerletilir ve daralan bölgeye ulaştığında şişirilerek damarın genişlemesi sağlanır. Eğer gerekliyse, balon şişirildikten sonra stent yerleştirilerek damarın açık kalması sağlanır. İşlem genellikle 30-60 dakika sürer ve hasta kısa sürede taburcu edilir.
Balon Anjiyoplasti ve Stent Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?
Balon anjiyoplasti ve stent sonrası, kan sulandırıcı ilaçların düzenli kullanımı oldukça önemlidir, çünkü stentin tıkanmasını önler. Hastaların sigara, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam gibi risk faktörlerinden kaçınmaları, düzenli egzersiz yapmaları önerilir. İlk birkaç gün ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalı ve işlem bölgesi temiz tutulmalıdır. Ayrıca, düzenli kardiyoloji kontrolleri aksatılmamalıdır.
Referans: Angioplasty
