Ablasyon Nedir?
Ablasyon, kalpteki düzensiz ritimlere (aritmi) neden olan elektriksel odakları ortadan kaldırmak için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Vücuda hiçbir kesi yapılmadan, kasık veya boyun damarlarından ince, esnek kateter adı verilen tellerle kalbe ulaşılır. Bu kateterlerin ucundan verilen radyo dalgası (ısı), veya soğuk enerji (kriyoterapi) gibi enerjilerle, aritmiye yol açan hücreler veya dokular yakılarak ya da dondurularak işlevsiz hale getirilir.
Ablasyon tedavisi çoğu ritim bozukluğu için tek seferlik bir çözümdür ve başarı oranı yüksektir. İşlem lokal anestezi altında yapılır, hasta uyanık kalır ve genellikle aynı gün eve gidebilir.
Ablasyon Türleri Nelerdir?
Ablasyon kullanılan enerji türüne göre farklılık gösterir. Hekim, aritmi tipine ve anormal odağın yerine göre en uygun tedavi yöntemini seçecektir. Her yöntem benzer prensiplerle çalışır ancak farklı avantajlara sahiptir.
Sıcak (Radyofrekans) Tekniği
Sıcak ile tedavi yönteminde ritim bozukluğu kaynağına kateterin ucundan yüksek frekanslı radyo dalgaları verilerek yapılır. Bu işlem sırasında dokular yaklaşık 50–70 dereceye kadar ısıtılır ve ritim bozukluğuna neden olan anormal elektriksel odaklar yakılarak etkisiz hale getirilir. En yaygın kullanılan yöntemdir.
Soğuk (Kriyoablasyon) Tekniği
Soğuk ile tedavi yönteminde ritim bozukluğu kaynağı soğuk enerji kullanılarak dondurulur. Kateter ucu -80 derece soğukluğa kadar indirilir ve sorunlu doku donarak işlevsiz hale gelir. Bu yöntem özellikle hassas bölgelerde güvenli olması nedeniyle tercih edilebilir.
Pulsed Field (PFA) Tekniği
PFA çok kısa süreli ve güçlü elektrik alan darbeleri kullanarak yapılan yeni nesil bir tedavi tekniğidir. Sadece hedeflenen kalp dokusunu seçici olarak etkiler. Çevredeki sinir, damar ve yemek borusuna zarar vermez. Atrial fibrilasyon tedavisinde işlem süresini kısaltır ve güvenliği artırır.
Balon Tekniği
Balon tekniği özellikle atrial fibrilasyon tedavisinde kullanılan özel bir soğuk enerji uygulama yöntemidir. Pulmoner ven adı verilen akciğerden kan getiren damarların ağzına yerleştirilen balon soğutularak tek seferde geniş bir alan tedavi edilir. Daha hızlı sonuç sağlar.
Bu videoda kateter ablasyon tedavisi ile ilgili temel bilgileri vermeye çalıştım.
Ablasyon Neden Yapılır?
Kalp ritim bozukluğu ilaçla kontrol altına alınamıyorsa, komplikasyon riski yüksekse ya da yaşam kalitesini bozan ancak ablasyon ile tamamen ortadan kaldırılabilecek bir ritim bozukluğu ise işlem önerilebilir. Artık çoğu ritim bozukluğunda ilk tedavi seçeneğidir.
Ablasyon Nasıl Yapılır?
Ablasyon tedavisi, kateter laboratuvarında genellikle lokal anestezi altında yapılır. İşlem sırasında damar yolu ile ince kateterler kalbe ulaştırılır. Ritim bozukluğuna neden olan alanlar elektrofizyolojik çalışma ile belirlendikten sonra, o bölgelere sıcak ya da soğuk enerjisi uygulanır. Bu enerjiler anormal dokuları yakar veya dondurur. Her enerji uygulaması genellikle 30-60 saniye sürer. İşlem sonunda, ritim bozukluğunu test etmek için kalbinize kontrollü uyarılar verilir. Eğer ritim bozukluğu uyarılamıyorsa kateterler çıkarılır ve işlem başarılı bir şekilde sonlandırılır.
Ablasyon Sonrası İyileşme Nasıldır?
Kateterlerin çıkarılmasının ardından damar giriş yerlerine bası uygulanır. İlk 4-6 saat boyunca yatak istirahati önerilir. Giriş bölgesinde hafif ağrı, morluk veya şişlik olabilir. Şiddetli ağrı beklenmez. Aynı gün veya ertesi gün hasta taburcu edilir. İlk 24 saat içinde ağır aktivitelerden kaçınmak önerilir. Günlük yaşama dönüş genellikle birkaç gün içinde mümkündür.
Ablasyon Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
İlk hafta fiziksel aktivitenizi kısıtlamanız gerekir. Ağır kaldırmaktan kaçının. 5 kilodan fazla ağırlık kaldırmayın. Yürüyüş güvenlidir ve önerilir. Koşu ve bisikleti bir hafta sonra başlayabilirsiniz.
İlaç kullanımınıza dikkat edin. Tedavi sonrası 2-3 ay boyunca ritim düzenleyici ilaçlarınızı kullanmaya devam edebilirsiniz. Bu süre iyileşme periyodudur. Sonrasında doktorunuz ilaç azaltımına başlayabilir.
Kalp ritminizi izleyin. İlk 2-3 ay içinde geçici ritim bozuklukları yaşayabilirsiniz. Bu durum normaldir ve iyileşme sürecinin parçasıdır. Kalıcı başarı 3-6 ay sonra değerlendirilir.
Antikoagülan tedaviniz varsa düzenli kullanın. Atrial fibrilasyon tedavisi sonrası en az 2 ay antikoagülan gerekir. INR değerlerinizi düzenli kontrol ettirin.
Enfeksiyon belirtilerine dikkat edin. Ateş, titreme, kateter giriş yerinde kızarıklık önemli bulgulardır. Bu durumda hemen doktorunuza başvurun.
Ablasyon Başarı Oranları Nedir?
Başarı oranları, ritim bozukluğunun türüne göre değişir. Atrial flutter tedavisinde başarı %95’in üzerindedir ve genellikle tek seansta kalıcı sonuç alınır.
SVT tedavisinde de oldukça yüksek oranlar görülür. Özellikle AVNRT ve AVRT olgularında başarı %95-98 arasında olup, tekrar girişim ihtiyacı çok nadirdir.
Atriyal fibrilasyonda süreç daha karmaşıktır. Paroksismal tipte (nöbetler halinde gelen) olgularda ilk yıl başarı oranı %85-90’dır. Ancak hastalık ilerleyici bir seyir gösterebildiği için sonraki yıllarda nüks gelişebilir ve ek bir girişim gerekebilir. İkinci uygulamadan sonra oranlar daha da yükselir.
Ventriküler taşikardide sonuçlar altta yatan kalp hastalığına bağlıdır. Yapısal bozukluğu olmayanlarda %95’e varan oranlar görülürken, bazı hastalarda bu oran %80’e kadar düşebilir.
WPW sendromunda ise başarı genellikle %95’in üzerindedir. Aksesuar yolun kesilmesi sonrası tekrarlama riski oldukça düşüktür.
Ablasyonun Riskleri Nelerdir?
Ablasyon, genel olarak güvenli kabul edilen bir işlemdir. Ancak her tıbbi girişimde olduğu gibi nadir de olsa bazı riskler görülebilir. Bu riskler, deneyimli merkezlerde oldukça düşüktür.
Kateterin giriş yerinde hafif kanama veya morarma gelişebilir. Çok nadir durumlarda kateterin kalp duvarını zedelemesi sonucu kalp zarında sıvı birikebilir (tamponad). İşlem sırasında oluşan pıhtılar, beyne giderek inmeye ya da akciğere giderek emboliye yol açabilir. Elektriksel iletim yollarına çok yakın bölgelerde yapılan uygulamalarda ise, kalbin doğal ileti sistemi etkilenebilir ve kalp pili gereksinimi doğabilir.
Bu komplikasyonların çoğu %1’in altında görülür. Belirtilen riskler tüm ablasyon işlemleri için genel kabul edilen olasılıklardır. Her ritim bozukluğunun kendine özgü bir risk profili bulunur ve kişisel faktörlere göre değişiklik gösterebilir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Ablasyon sonrası bazı durumlarda hemen doktorunuza başvurmanız gerekir. Göğüs ağrısı, şiddetli nefes darlığı, bayılma acil durumlardir. Bu belirtiler kalp tamponadı işareti olabilir.
Kateter giriş yerinde şişlik, ağrı, nabız alınamama durumlarında başvurun. Pseudoanevrizma gelişmiş olabilir. Erken müdahale ile başarıyla tedavi edilir.
Ateş, titreme, halsizlik enfeksiyon belirtisi olabilir. Kan kültürü alınır ve antibiyotik tedavisi başlanır. Gecikmeden tedavi alınması önemlidir.
İlk 2-3 ay içinde ritim bozuklukları yaşayabilirsiniz. Bu durum genellikle normaldir ancak çok sık veya şiddetli ise doktorunuza haber verin. İlaç ayarlaması gerekebilir.
Rutin kontrollere düzenli gidin. İlk kontrol 1-2 hafta sonra yapılır. 3. ay kontrolünde uygulanan tedavinin başarısı değerlendirilir. Gerekirse Holter monitörü çekilir.
Sık Sorulan Sorular
Ablasyon bir ameliyat mıdır?
Kalp ablasyonu, cerrahi bir ameliyat değildir. Kateter adı verilen ince tellerle damar yolundan girilerek yapılan girişimsel bir işlemdir. Kalp içerisine ulaşmak için kesi yapılmaz ve dikiş atılmaz.
Ablasyon ile tedavi edilen ritim bozuklukları nelerdir?
- Atriyal fibrilasyon
- Atriyal flutter
- VES (Ventriküler ekstrasistol)
- Supraventriküler taşikardi
- Ventriküler taşikardi
- Kardiyonöroablasyon (Vazovagal senkop tedavisi)
Ablasyonda ağrı olur mu?
İşlem lokal anestezi altında yapılır ve ağrısızdır. Kateterlerin giriş bölgesi uyuşturulur ve hasta işlem boyunca konforlu şekilde izlenir. İşlem sonrası kasık bölgesinde hafif bir rahatsızlık olabilir, ancak ciddi bir ağrı beklenmez.
Ablasyondan sonra ritim bozukluğu tekrarlar mı?
İşlem sonrası ritim bozukluğunun tekrarlama ihtimali, ritmin türüne ve kalbin yapısına bağlıdır. Basit SVT türlerinde (AVNRT, AVRT, WPW, Atriyal flutter gibi) başarı oranı %95’in üzerindedir ve genellikle kalıcı sonuç sağlar. Atriyal fibrilasyon gibi ilerleyici ritim bozukluklarında ise farklı bölgelerden yeni odaklar gelişebilir. Gerekirse işlem tekrarlanabilir ve sonraki seanslar genellikle daha kısa ve etkili olur.
Ablasyon ne kadar sürer?
İşlem süresi ritim bozukluğunun tipine göre değişir. Basit aritmi türlerinde işlem 1 saatten kısa sürebilir. Daha karmaşık vakalarda süre 2-6 saate kadar uzayabilir.
Ablasyonda hasta uyutulur mu?
İşlem genellikle lokal anestezi ve hafif sedasyon ile yapılır. Hasta tamamen uyutulmaz, ancak rahatlaması sağlanır. Bazı özel durumlarda genel anestezi tercih edilebilir. Anestezi şekli ritim bozukluğunun türüne ve hastanın durumuna göre belirlenir.
Ablasyon güvenli bir yöntem midir?
Deneyimli merkezlerde yapıldığında güvenli bir işlemdir. Ciddi komplikasyon oranı düşüktür. En sık görülen yan etkiler giriş yerinde kanama, geçici ritim bozukluğu veya nadiren kalp zarında sıvı birikmesidir. Tüm riskler işlem öncesi değerlendirilir ve önlemler alınır.
Ablasyon herkese uygulanabilir mi?
Her ritim bozukluğunda ilk tercih olmayabilir. Uygunluk hastanın ritim tipine, kalp yapısına ve şikayetlerine göre belirlenir. Bazı durumlarda ilaç tedavisi ön planda tutulabilir. Hangi hastada ablasyonun uygun olacağı elektrofizyolojik değerlendirme ile netleşir.
Ablasyon sonrası spor yapılır mı?
Ciddi yapısal kalp hastalığı olan kişilerde rekabetçi sporlardan uzak durmak gerekir. Basit ritim bozuklukları nedeniyle tedavi görmüş olanlarda ise kısıtlama yoktur. Özellikle SVT tedavisinden sonra spor yapmak güvenlidir. Atriyal fibrilasyon veya flutter için uygulama yapılmışsa, düzenli egzersiz özellikle önerilir. Ventriküler taşikardi ya da sık ekstra atım nedeniyle işlem geçirenlerde, ek bir kalp hastalığı bulunmuyorsa spor yapılabilir. Ancak yapısal veya elektriksel kalp hastalığı mevcutsa, egzersiz planı mutlaka hekim önerisine göre belirlenmelidir.
İstanbul Ablasyon
Prof. Dr. Taylan Akgün, İstanbul’da kalp ritim bozuklukları tedavisi konusunda deneyimli bir elektrofizyoloji uzmanıdır. Şikayetlerinizin nedenini belirlemek ve ablasyonun sizin için uygun olup olmadığını değerlendirmek için randevu alabilirsiniz.
Referans: Ablation
