Derin Ven Trombozu Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Derin Ven Trombozu Nedir?

Derin ven trombozu (DVT), genellikle bacaklardaki derin bir toplardamarda kan pıhtısının (trombüs) oluştuğu ciddi bir damar hastalığıdır. Bu pıhtı, bacakta ağrı ve şişliğe neden olabilir ve en önemlisi, yerinden koparak akciğerlere gidip tıkanıklığa (pulmoner emboli) yol açma potansiyeline sahiptir.

Derin Ven Trombozu Neden Olur?

Derin ven trombozu genellikle kan akışının yavaşlaması, damar duvarının hasar görmesi veya kanın pıhtılaşma eğiliminin artması gibi durumlarda ortaya çıkar. Uzun süreli hareketsizlik (uzun uçak veya otobüs yolculukları, yatak istirahati), büyük ameliyatlar, bazı kronik hastalıklar ve genetik yatkınlık DVT riskini artıran başlıca faktörlerdir. Gebelik, doğum kontrol hapı kullanımı ve kanser de risk faktörleri arasındadır.

Derin Ven Trombozu Belirtileri Nelerdir?

DVT belirtileri genellikle tek bir bacakta ortaya çıkar ve ani başlangıçlı olabilir. Bacağınızda şişlik, ağrı ve hassasiyet en sık görülen belirtilerdir. Ağrı genellikle kramp veya gerilme şeklinde tanımlanır ve yürümekle veya bacağı hareket ettirmekle artabilir. Bacağınızda sıcaklık artışı, kızarıklık veya deride mavimsi bir renk değişikliği de görülebilir. Ancak bazen DVT hiçbir belirti vermeden de seyredebilir.

Derin Ven Trombozu Nasıl Teşhis Edilir?

Derin ven trombozu tanısında genellikle Doppler Ultrasonografi testi kullanılır. Bu ağrısız test, bacaklarınızdaki damarlardaki kan akışını ve olası pıhtıları görüntüler. Daha nadir durumlarda, D-Dimer kan testi veya venografi gibi ek testlere de başvurulabilir.

Derin Ven Trombozu Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavide ana hedef, pıhtının büyümesini engellemek, yeni pıhtıların oluşumunu önlemek ve pulmoner emboli gibi ciddi komplikasyonları engellemektir. Tedavinin temelini kan sulandırıcı ilaçlar (antikoagülanlar) oluşturur. Bu ilaçlar, pıhtının çözülmesine yardımcı olmaz ancak vücudunuzun kendi doğal mekanizmalarıyla pıhtıyı çözmesini destekler. Ayrıca kompresyon çorapları ve bazı durumlarda girişimsel yöntemler de kullanılabilir.

DVT tedavisinde kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

Kan Sulandırıcı İlaçlar (Antikoagülanlar):

• Bu ilaçlar, kanın pıhtılaşma yeteneğini azaltarak pıhtının büyümesini engeller ve yeni pıhtıların oluşumunu önler. Var olan pıhtının vücudun kendi mekanizmalarıyla zamanla çözülmesine yardımcı olurlar.
• Tedavi genellikle en az 3-6 ay sürer, ancak risk faktörlerinize bağlı olarak daha uzun sürebilir.
• Başlangıçta genellikle enjeksiyon şeklinde (düşük molekül ağırlıklı heparin) başlanır, ardından ağızdan alınan ilaçlara (Warfarin veya yeni nesil oral antikoagülanlar – DOAC’lar) geçilir.
• Kan sulandırıcı kullanırken düzenli takip ve olası yan etkiler (kanama) konusunda doktorunuzla iletişimde kalmak çok önemlidir.

Kompresyon Çorapları (Basınçlı Çoraplar):

• Bu çoraplar, bacaklarınıza dışarıdan baskı uygulayarak kanın bacak damarlarında göllenmesini engeller ve kan akışını iyileştirir.
• DVT sonrası ortaya çıkabilecek uzun dönem komplikasyon olan “post-trombotik sendrom” riskini azaltmaya yardımcı olurlar. Doktorunuzun önerdiği basınç ve boyutta çorapları düzenli olarak giymeniz önemlidir.

Trombolitik Tedavi (Pıhtı Eritici İlaçlar):

• Daha ciddi veya yaygın DVT vakalarında, özellikle pulmoner emboli riski yüksekse veya bacakta belirgin fonksiyon kaybı varsa, pıhtıyı doğrudan çözen ilaçlar kullanılabilir.
• Bu ilaçlar damar içine veya doğrudan pıhtının içine bir kateter aracılığıyla verilir. Kanama riski yüksek olduğu için hastanede yakın takip gerektirir.

Vena Kava Filtresi:

• Kan sulandırıcı ilaçları kullanamayan veya ilaca rağmen pıhtının akciğerlere gitme riski devam eden çok özel durumlarda, ana toplardamar olan vena kava içine geçici veya kalıcı bir filtre yerleştirilebilir.
• Bu filtre, bacaklardan gelen pıhtıların akciğerlere ulaşmasını engellemek amacıyla tasarlanmıştır.

Tedavi planınız, DVT’nin şiddeti, sizin genel sağlık durumunuz ve risk faktörleriniz göz önüne alınarak doktorunuz tarafından kişiye özel olarak belirlenecektir.

Derin Ven Trombozu Riskleri Nelerdir?

DVT kendi başına ciddi bir sağlık sorunudur, ancak en büyük riski pulmoner emboli (akciğer embolisi) geliştirmesidir. Bu, bacağınızdaki pıhtının koparak akciğerlere gitmesi ve hayati tehlike oluşturması anlamına gelir. Ayrıca, DVT geçiren bazı kişilerde bacakta uzun dönemli şişlik, ağrı ve cilt değişiklikleriyle seyreden post-trombotik sendrom gelişebilir. Tekrarlayan DVT atakları da önemli bir risktir.

Derin Ven Trombozu Tekrarlar mı?

Derin ven trombozu geçiren hastalarda tekrar riski bulunur. Risk faktörleri devam ettiğinde ya da tedavi aksatıldığında yeni pıhtı oluşumu görülebilir. Uzun süreli koruyucu tedavi bu riski azaltabilir. Doktor kontrolü altında düzenli takip önerilir.

Derin Ven Trombozu Tamamen İyileşir mi?

Uygun tedavi ile pıhtı zamanla erir ve damar açılabilir. Ancak bazı hastalarda damar iç duvarı hasar görerek kalıcı darlıklar oluşturabilir. Pıhtıdan sonraki dönemde bacakta ağırlık, şişlik ve cilt değişiklikleri kalıcı olabilir. Tam iyileşme için tedaviye erken başlanması ve takibin sürekli olması gerekir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Bacaklarınızda ani başlayan şişlik, ağrı, kızarıklık, sıcaklık artışı veya hassasiyet fark ederseniz vakit kaybetmeden doktora başvurmalısınız. Özellikle nefes darlığı, göğüs ağrısı veya öksürük gibi belirtiler eşlik ediyorsa bu durum pulmoner emboli işareti olabilir ve acil tıbbi yardım almanız gerekir. DVT risk faktörlerine sahipseniz, önleyici tedbirler ve olası belirtiler hakkında doktorunuzla konuşmalısınız.

Sık Sorulan Sorular

DVT geçiren kişiler uçak yolculuğu yapabilir mi?

DVT geçirdikten sonra uçak yolculuğu yapılabilir ancak doktor onayı alınmalıdır. Yolculuk sırasında düzenli ayağa kalkma, bacak egzersizleri yapma ve kompresyon çorapları giymeniz önerilir. Uzun mesafe uçuşlardan önce kan sulandırıcı doz ayarlaması gerekebilir.

Derin ven trombozu spor yapmayı etkiler mi?

Akut dönemde ağır sporlardan kaçınılmalıdır. İyileşme sürecinde hafif egzersizler (yürüyüş, yüzme) kan dolaşımını iyileştirir. Temas sporları kan sulandırıcı kullanımı sırasında riskli olabilir. Spor programınızı doktorunuzla planlamanız önemlidir.

Gebelikte derin ven trombozu riski artar mı?

Evet, gebelik DVT riskini 5-6 kat artırır. Özellikle doğum sonrası dönem en riskli zamandır. Risk faktörü varsa hamileler koruyucu kan sulandırıcı kullanabilir. Doğum şekli ve anestezi türü de riski etkiler.

Derin ven trombozu aile içinde geçer mi?

DVT’nin genetik bileşeni vardır. Ailede DVT, pulmoner emboli veya erken yaşta kalp krizi öyküsü varsa risk artar. Genetik pıhtılaşma bozuklukları testlerle araştırılabilir. Aile öyküsü olan kişiler önleyici tedbirler almalıdır.

Hangi ilaçlar derin ven trombozu riskini artırır?

Doğum kontrol hapları, hormon replasman tedavisi, bazı kanser ilaçları ve steroidler riski artırır. Antidepresan ilaçların bazıları da risk oluşturabilir. İlaç kullanmadan önce doktorunuzla DVT riskinizi konuşmalısınız.

DVT sonrası cinsel yaşam etkilenir mi?

Akut dönem sonrası normal cinsel yaşam sürdürülebilir. Kan sulandırıcı kullanımında aşırı zorlanmaktan kaçınılmalıdır. Bacakta ağrı varsa uygun pozisyonlar tercih edilebilir. Endişelerinizi doktorunuzla paylaşabilirsiniz.

DVT olduğunu nasıl anlarım, evde test edilebilir mi?

DVT kesin tanısı sadece tıbbi testlerle konur. Evde yapılabilecek kesin test yoktur. Bacakta ani şişlik, ağrı, kızarıklık ve sıcaklık artışı uyarı belirtileridir. Şüphelendiğinizde derhal hastaneye başvurmalısınız.

DVT geçiren kişi ne kadar süre ilaç kullanır?

Tedavi süresi kişiye özeldir. İlk DVT’de genellikle 3-6 ay, tekrarlayan DVT’de daha uzun süre gerekir. Risk faktörleri devam ediyorsa yaşam boyu tedavi gerekebilir. Tedavi süresini doktorunuz belirler ve değiştiremezsiniz.

DVT’den korunmak için ne yapmalıyım?

Uzun süreli hareketsizlikten kaçının, düzenli egzersiz yapın, yeterli sıvı tüketin. Uzun yolculuklarda sık sık hareket edin. Risk faktörü varsa kompresyon çorapları kullanın. Sigara bırakın ve ideal kilonuzu koruyun.

Referans: Deep Vein Thrombosis