Anjiyo kontrast madde verilerek X-ışını altında, damar duvarlarındaki darlık, tıkanıklık veya balonlaşma gibi sorunların detaylı bir şekilde görüntülenmesini sağlayan bir tanı yöntemidir. Bu sayede vücuttaki atardamar ve toplardamarların durumu net bir şekilde görüntülenir.
Vücuttaki damar sisteminin tamamı için uygulanabilen bu yöntemin, beyin damarları için ya da böbrek damarları için farklı türleri de bulunur. Kalbi besleyen damarlar incelendiğinde ise bu işleme koroner anjiyografi denir. Bu yazıda kalp damarlarının incelenmesinden bahsedeceğiz.
Anjiyo Nedir?
Anjiyo (koroner anjiyografi) kalbi besleyen ana damarlar olan koroner arterlerin darlık veya tıkanıklık açısından incelenmesini sağlayan bir tanı yöntemidir. İşlem sırasında genellikle kasık ya da el bileğindeki atardamardan girilerek, lokal anestezi altında ince, esnek bir tüp (kateter) ile kalbe ulaşılır. Kateterden verilen boyalı madde sayesinde damarlar röntgen altında net bir şekilde izlenir ve olası sorunlar ortaya çıkarılır. Çoğu zaman 15-30 dakikada tamamlanır. Damarlarda riskli darlık tespit edilirse işlem sırasında balon anjiyoplasti ve stent gibi tedaviler uygulanabilir. Bu durumda işlem süresi biraz uzayabilir.
Anjiyo Neden Yapılır?
Aşağıdaki durumlarda kalp damarlarını görüntülemek gerekebilir:
- Şiddetli veya tekrarlayan göğüs ağrısı
- Eforla ortaya çıkan, dinlenmekle azalan veya geçmeyen ağrı
- Kalp krizi şüphesi taşıyan klinik tablo
- Diğer görüntüleme testlerinde (sintigrafi, efor testi) damar tıkanıklığı düşündüren bulgular
- Kalp kapağı ameliyatı veya bypass ameliyatı öncesi damar yapısının haritasını çıkarmak için
Anjiyo Öncesi Hazırlık Nasıldır?
İşlemden önce hastanın aç olması gerekir. Kullanılan ilaçlar gözden geçirilir, özellikle kan sulandırıcılar ve böbrek fonksiyonları dikkatle değerlendirilir. Diyabeti olan veya kontrast maddeye alerjisi bulunan kişiler için özel hazırlıklar yapılır.
Anjiyo Nasıl Yapılır?
Anjiyo, bir hastanenin kateter laboratuvarında, genellikle lokal anestezi altında yapılan bir işlemdir. Ortalama 30 dakika süren bu işlemde, el bileği veya kasık damarına ince bir tüp (kateter) yerleştirilir. Bu tüp, kalp damarlarına kadar ilerletilir. Kateterden verilen özel bir boyalı madde sayesinde, damarların iç yapısı röntgenle canlı olarak görüntülenir. Görüntüleme sonrası kateter çıkarılır ve kanamayı durdurmak için işlem bölgesine baskı uygulanır.
Gerekli görülen durumlarda, aynı seansta damardaki daralmış bölgenin balonla genişletilmesi (balon anjiyoplasti) veya stent adı verilen küçük bir tel kafesin yerleştirilmesi gibi tedavi işlemleri de uygulanabilir.
Anjiyo Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
İşlem sonrası iyileşme süreci genellikle hızlıdır. Ancak, işlem bölgesinde kanama riskini en aza indirmek ve sağlıklı bir iyileşme sağlamak için bazı basit önlemlere dikkat etmek önemlidir. İşlemin yapıldığı damar bölgesine (kasık veya bilek) göre, doktorun önerdiği süre boyunca dinlenilmesi gerekir. Bu, kanamanın durması için kritik öneme sahiptir. Kontrast maddenin vücuttan daha hızlı atılması için bol miktarda su içilmesi tavsiye edilir. İlk birkaç gün ağır eşyalar kaldırmaktan ve yorucu egzersizlerden uzak durulmalıdır. Ayrıca, işlem yapılan bölgede anormal bir şişlik, kızarıklık veya kanama fark edilirse hemen hekime başvurulması gerekmektedir.
Anjiyo Riskleri Nelerdir?
Genellikle güvenli bir işlem olarak kabul edilir ancak her tıbbi girişimde olduğu gibi bazı riskleri de bulunur. Bu riskler nadir görülür ve çoğu zaman kolayca yönetilebilir.
- Kanama ve Morarma: Kateterin yerleştirildiği bölgede hafif kanama veya morarma, en sık karşılaşılan durumdur.
- Alerjik Reaksiyon: Kontrast maddeye karşı alerjik reaksiyonlar nadir de olsa görülebilir.
- Böbrek Hasarı: Özellikle böbrek fonksiyonları zayıf olan hastalarda, kullanılan kontrast madde geçici olarak böbreklerde hasara yol açabilir.
- Ritim Bozukluğu veya Damar Hasarı: Çok nadir durumlarda, işlem sırasında ritim bozuklukları veya damarlarda hasar meydana gelebilir.
Sık Sorulan Sorular
Anjiyo ağrılı bir işlem midir?
İşlem sırasında lokal anestezi uygulandığı için ağrı hissedilmez. Sadece kateterin yerleştirildiği bölgede hafif bir baskı hissi olabilir.
Anjiyo sonrası neler hissedilir?
İşlem sonrasında kendinizi genellikle iyi hissedersiniz. İşlemin yapıldığı el bileği veya kasık bölgesinde hafif bir ağrı, hassasiyet ya da küçük bir morluk hissedilebilir. Bu hisler birkaç gün içinde azalır. İşlem sırasında verilen kontrast maddesi nedeniyle ilk birkaç saat boyunca sık idrara çıkma ihtiyacı duyabilirsiniz. Genel olarak, işlem sonrasında ciddi bir ağrı veya rahatsızlık beklenmez.
İşlem ne kadar sürer?
Genellikle 30 dakika civarında sürer, ancak damarların durumuna ve gerekirse uygulanan ek işlemlere (balon, stent) göre bu süre uzayabilir.
Hastanede ne kadar kalınır?
Hastanın durumuna bağlı olarak genellikle aynı gün taburcu olunur veya bir gece hastanede kalınabilir.
Referans: Angiography
